Ενωμένη Ευρώπη, Ελλάδα και Πολιτική Συνοχής – Άρθρο του Γ.Γ. Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρη Σκάλκου

Ενωμένη Ευρώπη, Ελλάδα και Πολιτική Συνοχής – Άρθρο του Γ.Γ. Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρη Σκάλκου

31/5/2021

Συμπληρώνονται σαράντα χρόνια από την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια καθοριστική στιγμή για την εμβάθυνση των δημοκρατικών θεσμών, την οικονομική ανάπτυξη και την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη. Η χώρα μας αποτελεί πλέον συστατικό μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας.

Μαζί συμπληρώνονται τριάντα πέντε χρόνια από τη νομική κατοχύρωση της περιφερειακής ανάπτυξης στην Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη. Ενδεχομένως είναι λιγότερο γνωστό πως, οι διεργασίες για τη διαμόρφωση της Πολιτικής Συνοχής ουσιαστικά ξεκινούν με αφορμή τη συμφωνία σύνδεσης της Ελλάδας με την ΕΟΚ και σχηματοποιούνται με την ανάπτυξη των Διαρθρωτικών Ταμείων (1986) προκειμένου η EE να ανταποκριθεί στην πρόκληση της εισόδου της Ελλάδας, της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, χωρών δηλαδή με σημαντική αναπτυξιακή υστέρηση. Η Πολιτική Συνοχής γρήγορα αναδείχτηκε στο κύριο εργαλείο για τη διαρθρωτική προσαρμογή των ευρωπαϊκών περιφερειών και τον περιορισμό των περιφερειακών ανισοτήτων.

Οι ελληνικές περιφέρειες τις προηγούμενες τρεις δεκαετίες ωφελήθηκαν πολλαπλώς από τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα, τόσο σε απόλυτους αριθμούς όσο και ποιοτικά. Χιλιάδες επενδυτικά σχέδια ενισχύθηκαν, κρίσιμες δομές της δημόσιας διοίκησης εκσυγχρονίστηκαν, βασικές υποδομές μεταφορών αναβαθμίστηκαν, το σύστημα κοινωνικής προστασίας ενδυναμώθηκε. Η Ελλάδα είναι πλέον μία αναπτυγμένη χώρα και οι συγχρηματοδοτούμενοι πόροι συνέβαλαν σε αυτό.

Η Πολιτική Συνοχής αντιμετωπίζει σήμερα σημαντικές προκλήσεις. Μεγάλος αριθμός ευρωπαϊκών περιφερειών (ανάμεσά τους το σύνολο των ελληνικών) αποκλίνει αντί να συγκλίνει. Η πρόσφατη περιπέτεια της πανδημίας οδήγησε σε όξυνση των περιφερειακών και ενδο-περιφερειακών ανισοτήτων επιβεβαιώνοντας τη σημασία της περιφερειακότητας. Είναι πλέον πασιφανής η αναγκαιότητα λειτουργίας ενός αποτελεσματικού ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού εργαλείου ενίσχυσης των δημοσίων επενδύσεων στις λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες για την ενίσχυση του οικονομικού μετασχηματισμού τους.

Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, η πρωτόγνωρη οικονομική απάντηση της EE στην πανδημία, θέτει δύο «υπαρξιακά» ζητήματα για την Πολιτική Συνοχής. Πρώτον, επιβάλει την αναζήτηση συνεργειών για την προσθετικότητα των δράσεών τους, αλλά και για τη διασφάλιση της επίτευξης των στόχων της περιφερειακής ανάπτυξης. Δεύτερον, οφείλει να εξετάσει σοβαρά τις ακολουθούμενες (ολοένα περισσότερο γραφειοκρατικές) διαδικασίες εφαρμογής των Διαρθρωτικών Ταμείων σε εντυπωσιακή αντιδιαστολή με τις αντίστοιχες του Ταμείου Ανάκαμψης.

Στο επόμενο διάστημα είναι βέβαιο πως η συζήτηση για το μέλλον της Πολιτικής Συνοχής θα ξεκινήσει και η χώρα μας είναι έτοιμη να συμμετάσχει σε αυτήν.

Πηγή