© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Η διαπραγμάτευση για τις νέες Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας (ΣΣΕ) που θα οδηγήσουν σε βελτίωση των όρων απασχόλησης αλλά και σε υψηλότερες αποδοχές, κρύβει δύσκολες και αμοιβαίες υποχωρήσεις.
Οι μνημονιακές και κυρίως οι μετα – μνημονιακές ρυθμίσεις έχουν δημιουργήσει ένα τοπίο ιδιαίτερα αρνητικό με αποτέλεσμα οι ΣΣΕ είτε να μην υπογράφονται καθόλου είτε να προκύπτουν με το… σταγονόμετρο.
Δεν είναι τυχαίο ότι υπάρχουν αρκετοί κλάδοι που έχουν μείνει χωρίς συλλογική σύμβαση πάνω από μια 15αετία (πχ εμπόριο), με άμεση επίδραση στους χαμηλούς μισθούς που αποδίδουν στους εργαζόμενους, αλλά και στις ευρύτερες εργασιακές συνθήκες. Επίσης, ακόμα και όταν υπογράφεται μια ΣΣΕ, κάτι τέτοιο συμβαίνει με μεγάλη καθυστέρηση.
Πλέον χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των ιατρικών επισκεπτών, που χρειάστηκαν 2,5 χρόνια διαπραγματεύσεων ανάμεσα στους εκπροσώπους εργοδοτών και εργαζομένων, για να καταφέρουν να πετύχουν συμφωνία για νέα Συλλογική Σύμβαση Εργασίας στον κλάδο.
Ας δούμε ποια είναι τα κυριότερα «αγκάθια» της διαπραγμάτευσης, που το υπουργείο Εργασίας οριοθετεί ως «κοινωνικό διάλογο» και στον οποίο συμμετέχουν εκπρόσωποι και των δύο πλευρών (ΓΣΕΕ από τους εργαζόμενους, ΣΕΒ, ΣΕΤΕ, ΣΒΕ, ΓΣΕΒΕΕ και ΕΣΕΕ από τους εργοδότες):
Διαιτησία
Με μετα-μνημονιακή διάταξη νόμου (2019), εξανεμίστηκε το δικαίωμα της μονομερούς προσφυγής στον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ). Έτσι, για να συμβεί κάτι τέτοιο, χρειάζεται η σύμφωνη γνώμη των εκπροσώπων εργαζομένων και εργοδοτών, κάτι που στην ουσία είναι ανέφικτο.
Μοναδική εξαίρεση είναι, να προκύψει δικαστική απόφαση, που θα ορίζει ότι ο κλάδος που γίνεται διαπραγμάτευση είναι καθοριστικός για την ασφάλεια της χώρας. Σε μια τέτοια περίπτωση «ξεκλειδώνει» η διαιτησία και αποκτά ξανά ρόλο ο ΟΜΕΔ, που εξ αυτής της διάταξης νόμου, εδώ και έξι χρόνια έχει περιοριστεί μόνο στον τομέα της Μεσολάβησης, άρα, ουσιαστικά, έχει καταστεί ανενεργός.
Επεκτασιμότητα
Πρόκειται για την παρέμβαση, που έγινε επίσης με διάταξη νόμου το 2021 (ν.4808) και ουσιαστικά δυσκόλεψε δραματικά την δυνατότητα υπογραφής μιας ΣΣΕ και επέκτασής της στο σύνολο των επιχειρήσεων ενός κλάδου. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να μπορούν οι εκπρόσωποι εργοδοτών και εργαζομένων, να αποδείξουν, ότι καλύπτουν το 50% + 1 των επιχειρήσεων ή των απασχολούμενων, αντίστοιχα, του κλάδου τους.
Για το λόγο αυτό, υπάρχει Μητρώο στο οποίο αναγράφονται οι εταιρίες που υπάγονται σε έναν κλάδο και οι εργαζόμενοι που δουλεύουν σε αυτές. Όμως παρατηρείται το φαινόμενο, σε αρκετές περιπτώσεις, κάποιες εταιρίες να επιλέγουν να βγουν εκτός της Ομοσπονδίας που τους εκπροσωπεί, άρα να θεωρούν ότι έχουν θέσει εαυτόν εκτός διαδικασίας διαπραγμάτευσης.
Έτσι, δεν επιτυγχάνεται το όριο του 50% + 1 και η υπογραφή μιας ΣΣΕ μένει «κενό γράμμα», αφού δεν μπορεί να επεκταθεί στο σύνολο των εταιριών, όπως θα έπρεπε. Το στοιχείο αυτό, έχει ως αποτέλεσμα να μην λειτουργεί ο υγιής ανταγωνισμός στον κλάδο και έτσι, να αδικούνται επιχειρήσεις που πληρώνουν κανονικά τους εργαζομένους τους, καταβάλλοντας και τις υπερωρίες, όπου πρέπει. Για το λόγο αυτό, ήδη από εκπροσώπους εργοδοτών, υπάρχει η διάθεση, το συγκεκριμένο όριο να περιοριστεί, ώστε να γίνει πιο εύκολη η επεκτασιμότητα μιας ΣΣΕ. Η πλευρά των εργαζομένων όμως, θα προτιμούσε πλήρη κατάργηση του συγκεκριμένου ορίου, που έτσι και αλλιώς, δεν υπήρχε κατά την προ – Μνημονιακή περίοδο (πριν από το 2010).
Μετενέργεια
Πρόκειται για διάταξη της περιόδου των Μνημονίων, που περιόρισε στο τρίμηνο, από εξάμηνο που ήταν, τον χρόνο ισχύος μιας ΣΣΕ, μετά την λήξη της. Έτσι, έχει μειωθεί σημαντικά ο χρόνος διαπραγμάτευσης των δύο πλευρών (εργοδοτών και εργαζομένων), ώστε να προκύψει μια νέα συμφωνία που θα μπορούσε να δώσει ομαλή συνέχεια, σε μια ΣΣΕ που ολοκληρώνεται.
Έτσι, παρατηρείται το φαινόμενο να παρέρχεται το τρίμηνο, η κλαδική σύμβαση να μην βρίσκεται σε ισχύ και έτσι, οι μισθοί να συμπιέζονται, αλλά ταυτόχρονα και οι όροι εργασίας να μεταβάλλονται, συνήθως επί τω δυσμενέστερω. Η επαναφορά στο εξάμηνο όριο ισχύος μιας σύμβασης, η αναβίωση δηλαδή της μετενέργειας, θεωρείται βασική προϋπόθεση για να επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ των κοινωνικών εταίρων για βελτίωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων.
Συρροή
Έχει εντοπιστεί σε αρκετές επιχειρήσεις, που εντάσσονται σε έναν ευρύτερο όμιλο, πως υπάρχουν εργαζόμενοι οι οποίοι (θεωρητικά) θα μπορούσαν να καλυφθούν από περισσότερες της μίας, συμβάσεις. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι η κάλυψη θα μπορούσε να γίνει από μια επιχειρησιακή και ταυτόχρονα, από μια ομοιοεπαγγελματική ή κλαδική σύμβαση. Η πλευρά των εργαζομένων θέλει να είναι σαφές, πως για τον κάθε εργαζόμενο θα ισχύει η κάλυψη της πιο συμφέρουσας από τις συμβάσεις που βρίσκονται εν ισχύ.
Υπενθυμίζεται ότι μόλις πριν από λίγες μέρες, στις 29 Απριλίου, δόθηκε από το υπουργείο Εργασίας, η έναρξη της διαδικασίας βελτίωσης των κανόνων που θα διέπουν, εφεξής, την υπογραφή των Συλλογικών Συμβάσεων.
Με επιστολή της αρμόδιας υπουργού Εργασίας, Νίκης Κεραμέως, ζητήθηκε από τους κοινωνικούς εταίρους, να υποδείξουν έναν εμπειρογνώμονα από κάθε Ομοσπονδία, ώστε να ξεκινήσουν οι προπαρασκευαστικές ενέργειες που είναι απαραίτητες, μέσω της εύρεσης των βέλτιστων πρακτικών που εφαρμόζονται επί του θέματος, στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Ο στόχος που έχει τεθεί, βάσει χρονοδιαγράμματος, είναι να καταρτιστεί, έως το τέλος του τρέχοντος έτους, Σχέδιο Δράσης, που θα ορίζει συγκεκριμένα μέτρα για την σταδιακή αύξηση του ποσοστού κάλυψης από συλλογικές διαπραγματεύσεις.
Ο κοινωνικός διάλογος που τώρα ξεκινάει, θα περιέχει και υποβολή προτάσεων από όλες τις πλευρές (εργοδοτών και εργαζομένων), για να γίνει η απαραίτητη αξιολόγηση και να προκύψει η τελική επιλογή.
