Αναδημοσίευση από το Ενημερωτικό Δελτίο Αυγούστου – Σεπτεμβρίου 2021 της ΣΟΛ Α.Ε.
www.solcrowe.gr
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΑΛΛΑΓΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΟΡΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΕΙΣΠΡΑΤΤΕΙ ΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΑΠΟ ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΠΛΟΙΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ (Ν.Ε.Π.Α.)
ΕΡΩΤΗΜΑ
Ανώνυμη εταιρεία με κύριο αντικείμενο τη ναύλωση και την αγοραπωλησία σκαφών, εισέπραξε στο έτος 2020 μερίσματα από συνδεδεμένη Ναυτιλιακή Εταιρεία Εκμετάλλευσης Πλοίων Αναψυχής (ΝΕΠΑ) του Ν.3182/2003, η οποία είναι ημεδαπή και εκμεταλλεύεται επαγγελματικά πλοία αναψυχής με ελληνική σημαία.
Τα μερίσματα που εισέπραξε η εταιρεία από την συνδεδεμένη ΝΕΠΑ θα συμπεριληφθούν στα φορολογητέα έσοδά της;
ΓΝΩΜΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
Η Γνώμη της Φορολογικής Επιτροπής σχετικά με το παραπάνω ερώτημα είναι η εξής:
Στις διατάξεις των άρθρων 1, 2 και 4 του Ν. 27/1975 ορίζεται:
«Άρθρο 1
1. Επιβάλλεται κατά τας διατάξεις του παρόντος νόμου φόρος και εισφορά επί των υπό ελληνικήν σημαίαν πλοίων.
2. Διά τους σκοπούς του παρόντος νόμου τα πλοία λογίζονται υπό ελληνικήν σημαίαν, από της νηολογήσεως των εις ελληνικόν λιμένα ή της εγγραφής των εις Προξενικά Λιμεναρχεία τηρούμενα νηολόγια ή της εκδόσεως προσωρινού εγγράφου ελληνικής εθνικότητος αυτών, μέχρι του χρόνου καθ’ ον λαμβάνει χώραν το επιβάλλον την διαγραφήν του εκ του νηολογίου γεγονός.
3. Ο όρος πλοίον περιλαμβάνει και τα πλοιάρια, εφ’ όσον ειδικώς δεν ορίζεται άλλως.
Άρθρο 2
1. Ο κατά τας διατάξεις του παρόντος νόμου επιβαλλόμενος φόρος εξαντλεί πάσαν υποχρέωσιν του πλοιοκτήτου, ως και του μετόχου ή εταίρου ημεδαπής ή αλλοδαπής εταιρείας οιουδήποτε τύπου εκ φόρου εισοδήματος, καθ’ όσον αφορά εις τα κέρδη, τα οποία προκύπτουν εκ της εκμεταλλεύσεως πλοίων.
2. Ως εισόδημα απαλλασσόμενον νοείται και η τυχόν υπεραξία η πραγματοποιούμενη εκ της εκποιήσεως του πλοίου, εισπράξεως ασφαλιστικής αποζημιώσεως ή εξ οιασδήποτε άλλης αιτίας. Εις ην περίπτωσιν ημεδαπή ή αλλοδαπή εταιρεία πλοιοκτήτρια πλοίων υπό ελληνικήν σημαίαν, ασκεί πλην της εκμεταλλεύσεως του πλοίου και άλλας επιχειρήσεις, απαλλάσσεται από του φόρου εισοδήματος ποσόν των καθαρών κερδών ή των μερισμάτων, ίσον προς την σχέσιν την υφισταμένην μεταξύ των εκ του πλοίου κτηθέντων ακαθαρίστων εσόδων και του συνόλου των ακαθαρίστων εσόδων της τοιαύτης εταιρείας.
Άρθρο 4. Υποκείμενον φόρου και εισφοράς
Ο φόρος και η εισφορά βαρύνει:
Τους πλοιοκτήτας ή πλοιοκτητρίας εταιρείας, τους εγγεγραμμένους εις το οικείον νηολόγιον κατά την πρώτην ημέραν εκάστου ημερολογιακού έτους, ανεξαρτήτως της κατοικίας ή της διαμονής ή της έδρας αυτών εν τη ημεδαπή ή εν τη αλλοδαπή.
Αλληλεγγύως υπόχρεως προς καταβολήν του φόρου και της εισφοράς είναι και πας κατ’ εντολήν του πλοιοκτήτου ή οιασδήποτε Αρχής ή εξ οιασδήποτε άλλης αιτίας διαχειριζόμενος το πλοίον και εισπράττων τους ναύλους ως και ο αντίκλητος αυτού ο αποδεχθείς εγγράφως τον διορισμόν του.
2. Επί εκουσίας μεταβιβάσεως της κυριότητος του πλοίου ο νέος πλοιοκτήτης τυγχάνει εξ ολοκλήρου μετά των κατά την μεταβίβασιν υποχρέων δικαιοπαρόχων του υπόχρεως εις πληρωμήν του φόρου και της εισφοράς των βαρυνόντων το πλοίον κατά τον χρόνον της μεταβιβάσεως.»
Περαιτέρω, στα άρθρα 12, 13, 17 και 20 ορίζονται αντίστοιχα, ειδικά για τα πλοία που κατατάσσονται στη δεύτερη κατηγορία του άρθρου 3 του ν.27/1975, ο τρόπος υπολογισμού του φόρου, οι απαλλαγές από το φόρο, ο τρόπος βεβαίωσης του καθώς και ποιος είναι ο αρμόδιος οικονομικός έφορος.
Στις διατάξεις του Ν.3182/2003 ορίζονται τα εξής:
«Άρθρο 1
1. Ναυτιλιακή Εταιρεία Πλοίων Αναψυχής (Ν.Ε.Π.Α.) είναι η εταιρεία που συνιστάται σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου αυτού και έχει ως αποκλειστικό σκοπό την κτήση κυριότητας, την εκμετάλλευση ή τη διαχείριση πλοίων αναψυχής με ελληνική σημαία που χαρακτηρίζονται ως επαγγελματικά σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.2743/1999 (ΦΕΚ 211 Α’). Η σύσταση εταιρειών άλλης νομικής μορφής, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις με το ίδιο αντικείμενο δραστηριότητας, δεν αποκλείεται.
(…)
Άρθρο 37
1. Οι διατάξεις των άρθρων 1 και 2 του Ν.27/1975 (ΦΕΚ 77Α) εφαρμόζονται και για τη Ν.Ε.Π.Α., εφόσον είναι πλοιοκτήτρια, καθώς και τους μετόχους αυτής.
2. Απαλλάσσονται από κάθε φόρο, τέλος και οποιαδήποτε άλλη επιβάρυνση υπέρ του Δημοσίου ή τρίτων, εκτός τελών χαρτοσήμου:
α) η διανομή κερδών και το καθαρό προϊόν εκκαθάρισης αυτής, με εξαίρεση τις αμοιβές των μελών του διοικητικού συμβουλίου, που υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος.
(…)
3. Οι διατάξεις της παραγράφου 2 δεν εφαρμόζονται για Ν.Ε.Π.Α., οι οποίες διαχειρίζονται ή εκμεταλλεύονται επαγγελματικά πλοία αναψυχής κατά τις διατάξεις του Ν.2743/1999 τα οποία ανήκουν σε τρίτους, αναφορικώς με τις υποχρεώσεις τους σχετικά με το φόρο εισοδήματος.
4. Οι Ν.Ε.Π.Α. που διαχειρίζονται ή εκμεταλλεύονται επαγγελματικά πλοία αναψυχής που ανήκουν σε τρίτους, τηρούν βιβλία Γ κατηγορίας και έχουν όλες τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τον Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων. Οι Ν.Ε.Π.Α. που είναι πλοιοκτήτριες επαγγελματικών πλοίων αναψυχής έχουν υποχρέωση να τηρούν στην ελληνική γλώσσα βιβλίο εσόδων – εξόδων, να εκδίδουν, να λαμβάνουν και να φυλάσσουν τα προβλεπόμενα από τον Κώδικα αυτόν παραστατικά των συναλλαγών τους, καθώς και να υποβάλλουν στον Προϊστάμενο της αρμόδιας Δημόσιας Οικονομικής Υπηρεσίας (Δ.Ο.Υ.) τις προβλεπόμενες δηλώσεις και φορολογικά στοιχεία.
5. Οι Ν.Ε.Π.Α. που έχουν στην κυριότητά τους πλοία των οποίων η χορηγούμενη κατά τις διατάξεις του Ν.2743/1999 άδεια επαγγελματικού σκάφους έπαυσε να ισχύει, έχουν τις ίδιες φορολογικές υποχρεώσεις που ισχύουν και για τα ιδιωτικά σκάφη αναψυχής.
(…)».
– Στις διατάξεις του άρθρου 72 παρ. 14 του ν. 4172/2013 ορίζεται ότι: «Οι διατάξεις που διέπουν τη φορολογία των ναυτιλιακών επιχειρήσεων και των συνδεομένων φυσικών προσώπων μόνο σε σχέση με το εισόδημα που απορρέει από τις επιχειρήσεις αυτές δεν θίγονται από τις διατάξεις του παρόντος Κώδικα.».
– Στις διατάξεις του Ν.4256/2014 «Τουριστικά πλοία και άλλες διατάξεις», ορίζονται τα εξής:
«Άρθρο 1. Ορισμοί
1. Για την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος νόμου, οι όροι που χρησιμοποιούνται έχουν την ακόλουθη έννοια:
α. (…)
δ. Επαγγελματικό πλοίο αναψυχής: είναι το πλοίο αναψυχής μεταφορικής ικανότητας έως και σαράντα εννέα (49) επιβατών, το οποίο διαθέτει επαρκείς και κατάλληλους χώρους ενδιαίτησης ειδικά για τους επιβάτες, για την εκμετάλλευση του οποίου συνάπτεται σύμβαση ολικής ναύλωσης.(…)
Άρθρο 2
1. Εγκαθίσταται στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) ηλεκτρονικό «Μητρώο τουριστικών πλοίων και μικρών σκαφών» με σκοπό την καταχώριση του συνόλου των στοιχείων που απαιτούνται από τις αρμόδιες υπηρεσίες της ανωτέρω Αρχής, τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών, καθώς και τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. Το Μητρώο αυτό διασυνδέεται ηλεκτρονικά με τα αντίστοιχα πληροφοριακά συστήματα για φορολογικούς, τελωνειακούς και ελεγκτικούς σκοπούς της Α.Α.Δ.Ε., καθώς και τα ηλεκτρονικά πληροφοριακά συστήματα του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής.
Στο Μητρώο καταχωρίζονται:
α. τα ιδιωτικά και επαγγελματικά πλοία αναψυχής υπό ελληνική σημαία,
4.(…) ζ. Εάν δεν υφίσταται εγγραφή στο Μητρώο μετά τη λήξη της μεταβατικής περιόδου, όπως ορίζεται στα άρθρα 12 και 15, ουδεμία απαλλαγή χορηγείται από τη φορολογία κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών και μεταβίβασης από επαχθή αιτία, ή οποιαδήποτε φορολογική ή άλλη απαλλαγή που σχετίζεται με επαγγελματική χρήση του πλοίου, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις της φορολογικής και τελωνειακής νομοθεσίας. (…)».
– Στον Οδηγό Συμπλήρωσης Δήλωσης Φορολογίας Εισοδήματος Νομικών Προσώπων και Νομικών Οντοτήτων (έντυπο Ν) Φορολογικού Έτους 2020 της Α.Α.Δ.Ε. αναφέρονται τα εξής:
«…Κωδικός 559
Στον κωδικό 559 αναγράφονται τα έσοδα των ναυτιλιακών επιχειρήσεων η φορολόγηση των οποίων διέπεται από τις διατάξεις του ν.27/1975, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων των παρ.14 και 15 του άρθρου 72 του ν. 4172/2013, ή των υπαγόμενων νομικών προσώπων/οντοτήτων στις διατάξεις της παρ. 12 του άρθρου 57 του ν. 4646/2019, περί προσδιορισμού και καταβολής τέλους ρυμουλκών και αλιευτικών πλοίων. Ταυτόχρονα, όμως, θα πρέπει υποχρεωτικά να συμπληρωθεί και ο κωδικός 2018 της «Κατάστασης Φορολογικής Αναμόρφωσης» με βάση τις αντίστοιχες δαπάνες που αφορούν στα απαλλασσόμενα έσοδα για λόγους εκκαθάρισης της δήλωσης. Για τα ως άνω απαλλασσόμενα ποσά, σε περίπτωση διανομής τους από τους δικαιούχους, δεν οφείλεται φόρος νομικού προσώπου, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων της παρ.1 του άρθρου 47 του ν. 4172/2013, καθόσον ο κατά τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 2 του ν.27/1975 επιβαλλόμενος φόρος εξαντλεί τη φορολογική υποχρέωση των μετόχων ή εταίρων όσον αφορά τα κέρδη που προκύπτουν από την εκμετάλλευση πλοίων. Σε περίπτωση που οι ως άνω επιχειρήσεις έχουν εισόδημα και από άλλους κλάδους δραστηριότητας, συμπληρώνουν τον κωδικό 559 μόνο με τα έσοδα του ναυτιλιακού κλάδου. Εάν διανείμουν κέρδη, γίνεται επιμερισμός του ποσού των κερδών με βάση τα αναφερόμενα στην ΠΟΛ.1012/2017 εγκύκλιο. Επίσης στον ίδιο κωδικό (559) καταχωρούνται και τα τυχόν έσοδα που αποκτούν νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες από τη συμμετοχή τους στις ναυτιλιακές εταιρείες του ν.27/1975, δεδομένου ότι από τις σχετικές διατάξεις προκύπτει η εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης των μετόχων/εταίρων των εν λόγω εταιρειών. Τα ίδια ισχύουν και για τους μετόχους ή εταίρους των ως άνω εταιρειών, για το εισόδημα που αποκτούν με τη μορφή διανομής καθαρών κερδών ή μερισμάτων, είτε απευθείας είτε από εταιρείες χαρτοφυλακίου (holding companies), ανεξαρτήτως του αριθμού των εταιρειών χαρτοφυλακίου που παρεμβάλλονται μεταξύ της πλοιοκτήτριας εταιρείας και του τελικού μετόχου ή εταίρου (ΠΟΛ.1073/1992 εγκύκλιος και άρθρο 26 ν.27/1975). (…)».
– Στο έγγραφο με αριθ. πρωτ.: Δ12Β 1072765 ΕΞ 8.5.2014 του Υπουργείου Οικονομικών αναφέρεται:
«5. Η υπηρεσία μας, με το αρ. πρωτ: Δ12Β 1091024 ΕΞ2012/14-8-2012 έγγραφό της, διευκρίνισε, ότι μετά την ψήφιση των διατάξεων του άρθρου 12 του ν.3842/2010, όπως αυτές τροποποιήθηκαν με το ν 3943/2011, διατηρούνται σε ισχύ μόνο οι απαλλαγές από το φόρο εισοδήματος των ναυτικών εταιρειών του ν. 959/1979, ενώ αντίθετα καταργούνται οι απαλλαγές από το φόρο εισοδήματος των Ναυτιλιακών Εταιριών Πλοίων Αναψυχής (N.E.Π.A.) του ν. 3182/2003 καθόσον οι διατάξεις που διέπουν τις Ν.Ε.Π.Α. αν και παραπέμπουν στο άρθρο 2 του ν 27/1975, όπως και οι αντίστοιχες του ν. 959/1979, δεν κάνουν καμία αναφορά στις διατάξεις του άρθρου 26 του ν. 27/1975, οι οποίες, κατά ρητή διατύπωση του νόμου, έχουν διατηρηθεί σε ισχύ.
6. Η πιο πάνω θέση της Διοίκησης, αφορούσε όμως μόνο τις Ν.Ε.Π.Α που διαχειρίζονται ή εκμεταλλεύονται πλοία αναψυχής που ανήκουν σε τρίτους καθόσον για τις πλοιοκτήτριες Ν.Ε.Π.Α, δεδομένου ότι κατά ρητή αναφορά των διατάξεων της παρ.1 του άρθρου 37 του ν. 3182/2003 υπόκεινται στον ειδικό φόρο για τα πλοία, εξακολουθούν και μετά την ψήφιση των διατάξεων του άρθρου 12 του ν.3842/2010 να απαλλάσσονται από το φόρο εισοδήματος, σύμφωνα με τις διατάξεις της περιπτ. ζ’ της παρ.1 του άρθρου 103 του ν.2238/1994.
Τα ανωτέρω έχουν εφαρμογή και μετά την ψήφιση των διατάξεων του ν.4172/2013 καθόσον με βάση τις διατάξεις της παρ. 14 του άρθρου 72 του ίδιου νόμου ορίζεται ότι οι διατάξεις που διέπουν τη φορολογία των ναυτιλιακών επιχειρήσεων και των συνδεδεμένων φυσικών προσώπων μόνο σε σχέση με το εισόδημα που απορρέει από τις επιχειρήσεις αυτές δεν θίγονται από τις διατάζεις του Κώδικα αυτού.»
Σύμφωνα με τα ανωτέρω:
Στην παρ.1 του άρθρου 37 του ν. 3182/2003 ορίζεται ότι, οι διατάξεις των άρθρων 1 και 2 του Ν. 27/1975 εφαρμόζονται και για τη Ναυτιλιακή Εταιρία Πλοίων Αναψυχής (Ν.Ε.Π.Α), εφόσον είναι πλοιοκτήτρια, καθώς και τους μετόχους αυτής και μόνο για τα πλοία για τα οποία η χορηγούμενη, κατά τις διατάξεις του Ν.2743/1999, άδεια επαγγελματικού σκάφους, βρίσκεται σε ισχύ.
Στο Άρθρο 15 του ν. 4256/2014 ορίζονται οι ρυθμίσεις για τα επαγγελματικά πλοία αναψυχής του καταργούμενου Ν. 2743/1999, προκειμένου για την ομαλή μετάβαση από το καθεστώς της αδειοδότησης στο νέο καθεστώς του Μητρώου, που εισάγεται με το άρθρο 2 του ν. 4256/2014.
Συνεπώς, εφόσον η συνδεδεμένη Ναυτιλιακή Εταιρεία Πλοίων Αναψυχής (Ν.Ε.Π.Α.) είναι πλοιοκτήτρια απαλλάσσεται από το φόρο εισοδήματος, για τα κέρδη που προκύπτουν από την εκμετάλλευση πλοίων, εφόσον έχουν καταχωρηθεί στο Μητρώο του άρθρου 2 του ν. 4256/2014, καθώς και οι μέτοχοι αυτής, για τη διανομή των παραπάνω κερδών.
Τα έσοδα από μερίσματα, από τη συνδεδεμένη εταιρεία Ν.Ε.Π.Α., εφόσον είναι πλοιοκτήτρια και υπό την προϋπόθεση ότι τα πλοία έχουν καταχωρηθεί στο Μητρώο του άρθρου 2 του ν. 4256/2014, δε θα συμπεριληφθούν στα φορολογητέα έσοδα της εταιρείας κατά το μέρος που αφορούν κέρδη που προκύπτουν από την εκμετάλλευση πλοίων.
Νομοθεσία-Νομολογία
– N. 27/1975 άρθρα 1, 2, 4
– Ν. 4172/2013 άρθρο 72 παρ. 14
– Ν. 3182/2003 άρθρα 1, 37
– Ν.4256/2014 άρθρα 1 και 2
– Οδηγός Συμπλήρωσης Δήλωσης Φορολογίας Εισοδήματος Νομικών Προσώπων και Νομικών Οντοτήτων (έντυπο Ν) Φορολογικού Έτους 2020 της Α.Α.Δ.Ε
– Έγγραφο με αριθ. πρωτ.: Δ12Β 1072765 ΕΞ 8.5.2014