Τoυ Βασίλη Κορκίδη, προέδρου του ΕΒΕΠ
ΟΙ ΆΝΘΡΩΠΟΙ της αγοράς παρακολουθούμε για άλλη μια φορά με ανησυχία τον φαύλο κύκλο που προκαλεί στην οικονομία η κλιμάκωση της πολεμικής βίας στη Μέση Ανατολή.
Η ελληνική κυβέρνηση φαίνεται να βρίσκεται σε ετοιμότητα, καθώς βλέπει το σενάριο της κατάπαυσης του πυρός να εξελίσσεται σε μια κλιμάκωση του πολέμου στην περιοχή, με ορατό τον κίνδυνο να προκαλέσει ντόμινο παρενεργειών. Οι τέσσερις μεγάλες ανησυχίες για την οικονομία της χώρας μας αφορούν τον πληθωρισμό, την εφοδιαστική αλυσίδα, τα δημόσια οικονομικά και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.
Δεν πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός πως έπειτα από 5 χρόνια πρέπει να επιστρέψουμε στο Σύμφωνο Σταθερότητας, που μας ζητά 2,1% του ΑΕΠ πρωτογενές πλεόνασμα, μείωση του χρέους σε 146% και ρυθμό ανάπτυξης 2,6%.
ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΟΓΟ αυτό στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών βρίσκονται έτοιμα τα σχέδια αντίδρασης στα διάφορα σενάρια δυσμενών γεωπολιτικών εξελίξεων που έχουν καταρτιστεί προκειμένου να προβλέψουν και να αποτρέψουν πιθανές επιπτώσεις σε βασικά οικονομικά μεγέθη.
H προσοχή του οικονομικού επιτελείου εστιάζεται κυρίως στις διεθνείς τιμές του αργού πετρελαίου, οι οποίες στις τελευταίες συνεδριάσεις «επέδειξαν» ψυχραιμία και σημείωσαν περιορισμένη άνοδο.
Η ταύτιση του πετρελαίου με την περιοχή της Μ. Ανατολής οφείλεται στο γεγονός ότι εκεί παράγεται το ένα τρίτο της παγκόσμιας προσφοράς. Εάν, μάλιστα, υπάρξει σοβαρή κλιμάκωση στην περιοχή, τότε οι τιμές του brent αναμένεται να κινηθούν σε υψηλά επίπεδα, χτυπώντας κόκκινο στον πληθωρισμό και πυροδοτώντας ένα νέο κύμα ακρίβειας στην ευρωπαϊκή αγορά.
Η ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ανησυχία πηγάζει από το ενδεχόμενο κλιμάκωσης των πολεμικών συγκρούσεων με μια ευρύτερη εμπλοκή χωρών. Αυτό εκτιμάται ότι θα ασκήσει άμεση αρνητική επίδραση στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, κυρίως λόγω της αύξησης της αβεβαιότητας για τη διάρκεια και την ένταση μιας ακόμα περιφερειακής πολεμικής σύρραξης.
Πρόκειται για βασικούς παράγοντες που θα επηρεάσουν τις επιλογές και το κόστος στις μεταφορές, καθώς και όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας, ενώ θα αυξήσει τις μεταναστευτικές ροές, θέμα που αποτελεί ένα από τα βασικά ζητήματα της Ε.Ε.
Η ΕΛΛΑΔΑ παρακολουθεί εξ αποστάσεως τις εξελίξεις, ενώ είναι ενδεικτικό ότι μέχρι τώρα δεν έχει υπάρξει ούτε μία ανακοίνωση εκ μέρους κάποιας ευρωπαϊκής χώρας. Πάντως, είναι σίγουρο ότι η Ε.Ε. δεν επιθυμεί να συρθεί και να εμπλακεί σε πολεμική αναμέτρηση με το Ιράν, που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως γεωπολιτικό ντόμινο με απρόβλεπτες εξελίξεις εντός και εκτός Ευρώπης.
Με βάση τα στοιχεία του ΟΠΕΚ, το Ιράν έχει αποθέματα αργού πετρελαίου 158 δισ. βαρέλια και βρίσκεται στην 4η θέση των χωρών με τα υψηλότερα αποθέματα, ενώ παράγει περίπου 2,4 εκατ. βαρέλια ημερησίως, που ξεπερνούν το 9% της παγκόσμιας παραγωγής, παρά τις κυρώσεις στις εξαγωγές και τις αποτυχημένες διαπραγματεύσεις για την άρση τους.
ΣΗΜΕΙΩΤΕΟΝ ότι στη συνάντηση των χωρών του ΟΠΕΚ+ την περασμένη εβδομάδα αποφασίστηκε να διατηρηθεί αμετάβλητη η πολιτική παραγωγής πετρελαίου, καθώς και να αρχίσει η αποκλιμάκωση των περικοπών στην παραγωγή από τον Οκτώβριο του 2024, που επίσης λήγει και η προθεσμιακή τιμή των 77 δολ./βαρέλι στα συμβόλαια του brent.
ΕΠΙΠΛΕΟΝ, στη χρηματιστηριακή αγορά, μετά το βίαιο sell off της Δευτέρας, που βύθισε τις μετοχές σε Αμερική, Ευρώπη και Ασία, επήλθε μια εύθραυστη ισορροπία. Βεβαίως, ο δείκτης φόβου και μεταβλητότητας δεν βελτιώθηκε και μπορεί να προκαλέσει εκ νέου μια εικόνα γενικευμένης κατάρρευσης με μαζικές ρευστοποιήσεις.
Ωστόσο, κρατάμε την άποψη πως η όλη αντίδραση είναι υπερβολική και οφείλεται σε έναν συγκυριακό συνδυασμό οικονομικών κινδύνων και απειλών.
Η ανοιχτή πληγή της Μέσης Ανατολής έχει καταδείξει εδώ και 10 μήνες τις παράπλευρες οικονομικές απώλειες των εχθροπραξιών σε έναν ιδιότυπο πόλεμο και έχει επιβεβαιώσει πως η Ευρώπη συνεχίζει να πληρώνει πολύ ακριβά τον λογαριασμό.
Ενδεικτικά, η διεξαγωγή πολεμικών επιχειρήσεων στην Ερυθρά και η αποφυγή του Σουέζ κοστίζουν εβδομαδιαίως 6 δισ. ευρώ στην ΕΕ-27.
ΣΤΙΣ ΠΑΡΑΠΛΕΥΡΕΣ απώλειες συμπεριλαμβάνονται το υψηλό κόστος πρώτων υλών, τελικών και ενδιάμεσων προϊόντων, που επιβαρύνουν τον ετήσιο πληθωρισμό της Ευρωζώνης κατά τουλάχιστον 0,7%.
Επιπρόσθετα για την Ελλάδα οι νέες ανισορροπίες στις τιμές πετρελαίου, στην εφοδιαστική αλυσίδα, στον πληθωρισμό ενδέχεται να συνοδευτούν και από μια αύξηση των μεταναστευτικών ροών, ενώ μια περαιτέρω περιφερειακή αποσταθεροποίηση θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στον τουρισμό και στις ξένες άμεσες επενδύσεις στη χώρα μας.
Ήδη το λιμάνι του Πειραιά μετρά απώλειες 150.000 TEUs το πρώτο εξάμηνο του έτους και καταγράφει μείωση 12,5% στον όγκο των εμπορευμάτων από και προς την Ασία, ενώ τα ναύλα των 40’ κοντέινερ επιμένουν στα 8.000 δολ., επιβαρύνοντας εισαγωγές και εξαγωγές.
ΑΣ ΕΛΠΙΣΟΥΜΕ πως δεν θα είμαστε μάρτυρες ενεργειών που θα δημιουργήσουν συνθήκες ντόμινο στην ευρύτερη περιοχή.
Η ελληνική κυβέρνηση έχει κρατήσει μια στάση αρχής στα θέματα της Μέσης Ανατολής και διαχειρίζεται την κατάσταση όπως διαμορφώνεται με βάση το διεθνές δίκαιο.
Ως αποτέλεσμα έχει εξασφαλίσει να είναι μια από τις λίγες χώρες που μπορεί να συνομιλεί με όλους τους εμπλεκόμενους στην περιοχή.
Ο διπλός στόχος για την Ελλάδα είναι αφενός να αποτραπεί μια πολεμική κλιμάκωση με δραματικές ανθρωπιστικές συνέπειες και αφετέρου να βγει αλώβητη από την απειλή μιας γεωπολιτικής κρίσης με σοβαρούς δημοσιονομικούς και όχι μόνο οικονομικούς κινδύνους.
