ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ ΤΥΠΟΥ αριθ. 206/24
Λουξεμβούργο, 19 Δεκεμβρίου 2024
Απόφαση του Δικαστηρίου στην υπόθεση C‑531/23 | [Loredas]1
Οργάνωση του χρόνου εργασίας: οι εργοδότες των οικιακών μισθωτών οφείλουν να εφαρμόζουν σύστημα μέτρησης του ημερήσιου χρόνου εργασίας κάθε οικιακού βοηθού που απασχολούν
Οικιακή βοηθός πλήρους απασχόλησης προσέφυγε κατά της απόλυσής της ενώπιον των ισπανικών δικαστηρίων. Καθώς η απόλυσή της κρίθηκε καταχρηστική, οι εργοδότες της καταδικάστηκαν να της καταβάλουν χρηματικά ποσά για τις μη ληφθείσες ημέρες άδειας καθώς και για έκτακτα επιδόματα. Αντιθέτως, ο Ισπανός δικαστής έκρινε ότι η εργαζόμενη δεν απέδειξε ούτε τον αριθμό των ωρών που είχε εργαστεί ούτε το ποσό των μισθών που ζητούσε. Συγκεκριμένα, θεώρησε ότι η εργαζόμενη δεν μπορεί να στηριχθεί αποκλειστικά στο γεγονός ότι οι εργοδότες της δεν προσκόμισαν ημερήσια αρχεία καταγραφής του χρόνου εργασίας της, διότι η ισπανική ρύθμιση εξαιρεί ορισμένους εργοδότες, μεταξύ των οποίων και τα νοικοκυριά, από την υποχρέωση καταγραφής του πραγματικού χρόνου εργασίας του προσωπικού που απασχολούν.
Το ισπανικό δικαστήριο που επιλήφθηκε της έφεσης την οποία άσκησε η εργαζόμενη διατηρεί αμφιβολίες ως προς τη συμβατότητα της εθνικής ρύθμισης με το δίκαιο της Ένωσης. Ως εκ τούτου, υπέβαλε ως προς το ζήτημα αυτό προδικαστικό ερώτημα στο Δικαστήριο.
Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι, στην απόφαση CCOO2, έκρινε αντίθετες προς την οδηγία περί οργάνωσης του χρόνου εργασίας3 την τότε ισχύουσα ισπανική ρύθμιση και την ερμηνεία της από τα εθνικά δικαστήρια, κατά την οποία οι εργοδότες δεν ήταν υποχρεωμένοι να εφαρμόζουν σύστημα μέτρησης του ημερήσιου χρόνου εργασίας κάθε εργαζόμενου.
Κατόπιν της απόφασης αυτής του Δικαστηρίου, ο Ισπανός νομοθέτης επέβαλε στους εργοδότες την υποχρέωση να εφαρμόζουν ένα τέτοιο σύστημα.
Το Δικαστήριο υπενθυμίζει επίσης ότι όλες οι αρχές των κρατών μελών, περιλαμβανομένων των δικαστηρίων, υποχρεούνται να συμβάλλουν στην επίτευξη του προβλεπόμενου από τις οδηγίες αποτελέσματος. Ερμηνεία εθνικής διάταξης από τους δικαστές ή διοικητική πρακτική οι οποίες εξαιρούν τους εργοδότες από την υποχρέωση να εφαρμόζουν το σύστημα μέτρησης του ημερήσιου χρόνου εργασίας όσον αφορά τους οικιακούς βοηθούς αντίκεινται προδήλως στην οδηγία4. Πράγματι, οι εν λόγω εργαζόμενοι στερούνται συνακόλουθα της δυνατότητας αντικειμενικού και αξιόπιστου προσδιορισμού του αριθμού και της χρονικής κατανομής των ωρών που εργάστηκαν.
Αντιθέτως, είναι δυνατόν να προβλέπονται παρεκκλίσεις λόγω των ιδιαιτεροτήτων του εκάστοτε κλάδου δραστηριότητας ή των ιδιαίτερων γνωρισμάτων ορισμένων εργοδοτών, όπως είναι το μέγεθός τους, εφόσον τηρούνται οι κανόνες σχετικά με τη μέγιστη εβδομαδιαία διάρκεια εργασίας. Επομένως, λόγω των ιδιαιτεροτήτων του κλάδου της οικιακής απασχόλησης, μπορούν να προβλέπονται παρεκκλίσεις όσον αφορά τις υπερωρίες και τη μερική απασχόληση, εφόσον αυτές δεν καθιστούν κενή περιεχομένου την επίμαχη ρύθμιση, στοιχείο το οποίο οφείλει να εξακριβώσει το ισπανικό δικαστήριο.
Δεδομένου ότι οι οικιακοί βοηθοί αποτελούν κατηγορία εργαζομένων η οποία σαφώς αποτελείται κατά κύριο λόγο από γυναίκες, δεν αποκλείεται εν προκειμένω να συντρέχει έμμεση δυσμενής διάκριση λόγω φύλου, εκτός εάν η κατάσταση αυτή δικαιολογείται αντικειμενικά, στοιχείο το οποίο επίσης οφείλει να εξακριβώσει το ισπανικό δικαστήριο.
1Η ονομασία που έχει δοθεί στην παρούσα υπόθεση είναι πλασματική. Δεν αντιστοιχεί στο πραγματικό όνομα κανενός διαδίκου.
2Απόφαση της 14ης Μαΐου 2019, CCOO, C-55/18 (βλ. επίσης Ανακοινωθέν Τύπου αριθ. 61/19).
3Οδηγία 2003/88/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 4ης Νοεμβρίου 2003, σχετικά με ορισμένα στοιχεία της οργάνωσης του χρόνου εργασίας.
4Ειδικότερα, προσβάλλουν τα δικαιώματα των εργαζομένων σε ημερήσιες και εβδομαδιαίες περιόδους ανάπαυσης και στον περιορισμό της μέγιστης διάρκειας εβδομαδιαίας εργασίας (άρθρα 3, 5 και 6 της οδηγίας), τα οποία αναγνωρίζονται επίσης και στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (άρθρο 31, παράγραφος 2).