Με το άρθρο 22 του ψηφισθέντος νομοσχεδίου «Εκσυγχρονισμός του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης και άλλες επείγουσες διατάξεις» για το οποίο εκκρεμεί η δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ορίζεται η διαδικασία εγγραφής και υπαγωγής μη μισθωτών στον e-Ε.Φ.Κ.Α.
Σύμφωνα με την Ανάλυση Συνεπειών της Ρύθμισης:
Με την προτεινόμενη ρύθμιση καταργείται η διαδικασία της απογραφικής δήλωσης («προεγγραφής») μη μισθωτών στον e-Ε.Φ.Κ.Α. και αντικαθίσταται από την απευθείας εγγραφή του πολίτη ως ασφαλισμένου μη μισθωτού, όταν προβαίνει στην έναρξη ή μεταβολή εργασιών στη Φορολογική Διοίκηση.
Η προτεινόμενη ρύθμιση απλουστεύει τη διαδικασία έναρξης και μεταβολής εργασιών στη Φορολογική Διοίκηση, καθώς δεν συνιστά πλέον προαπαιτούμενο η προηγούμενη λήψη της απογραφικής δήλωσης από τον ασφαλιστικό φορέα.
Μέσω διασύνδεσης των πληροφοριακών συστημάτων των εμπλεκόμενων υπηρεσιών και ανταλλαγής πληροφοριών και στοιχείων, ο e-Ε.Φ.Κ.Α. δύναται πλέον να υποδέχεται την πληροφορία της έναρξης/μεταβολής, χωρίς να είναι απαραίτητη η προεγγραφή του ασφαλισμένου σε αυτόν, προκειμένου να προχωρήσει σε έναρξη εργασιών στη Φορολογική Διοίκηση ή προσθήκη νέας δραστηριότητας, υπακτέας στην ασφάλιση του e-Ε.Φ.Κ.Α..
Δεδομένου ότι για την ορθή υπαγωγή στην ασφάλιση, με βάση τις γενικές, ειδικές ή καταστατικές διατάξεις των ενταχθέντων πρώην φορέων, απαιτούνται πρόσθετες πληροφορίες, χορηγείται προθεσμία στον υποψήφιο ασφαλισμένο να δηλώσει στο φορέα τις απαραίτητες πρόσθετες πληροφορίες για την έναρξη της ασφάλισής του.
Σε κάθε περίπτωση, δεδομένου ότι η υπαγωγή στην ασφάλιση είναι υποχρεωτική από την πρώτη ημέρα του μήνα έναρξης εργασιών, ο e-Ε.Φ.Κ.Α. θα προχωρά στην αυτεπάγγελτη εγγραφή του υποψήφιου ασφαλισμένου, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, κατατάσσοντάς τον στην πρώτη ασφαλιστική κατηγορία του αρμόδιου φορέα με βάση τις καταστατικές διατάξεις και τις ασφαλιστικές εισφορές που αντιστοιχούν σε αυτόν.
Η σχετική διάταξη:
Άρθρο 22
Διαδικασία εγγραφής και υπαγωγής μη μισθωτών στον Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης
Στον ν. 4387/2016 (Α’ 85) προστίθεται νέο άρθρο 39Α ως εξής:
«Άρθρο 39Α
Διαδικασία εγγραφής και υπαγωγής μη μισθωτών στον Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης
1. Οι μη μισθωτοί, ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοτελώς απασχολούμενοι και αγρότες, που αναλαμβάνουν υπακτέα στον Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.) απασχόληση ή αποκτούν υπακτέα στον e-Ε.Φ.Κ.Α. ιδιότητα, για την οποία απαιτείται έναρξη εργασιών στη Φορολογική Διοίκηση, υπάγονται υποχρεωτικά στην ασφάλιση του e-Ε.Φ.Κ.Α. από την πρώτη ημέρα του μήνα έναρξης ή μεταβολής εργασιών στη Φορολογική Διοίκηση και μέχρι την τελευταία ημέρα του μήνα διακοπής άσκησης της σχετικής δραστηριότητας στη Φορολογική Διοίκηση.
2. Η εγγραφή στον e-Ε.Φ.Κ.Α. διενεργείται μετά από την έναρξη ή μεταβολή εργασιών στη Φορολογική Διοίκηση, με αίτηση του υπόχρεου και, σε περίπτωση μη υποβολής αίτησης, αυτεπάγγελτα με πράξη του αρμόδιου ασφαλιστικού οργάνου. Η Φορολογική Διοίκηση ενημερώνει τον υπόχρεο μετά από την έναρξη ή τη μεταβολή εργασιών για την υποχρέωση ασφάλισης στον e-Ε.Φ.Κ.Α..
3. Η αίτηση εγγραφής υποβάλλεται ηλεκτρονικά ή με φυσική παρουσία στον e-Ε.Φ.Κ.Α. μέχρι τη δέκατη (10η) ημέρα του επόμενου μήνα από τον μήνα έναρξης ή μεταβολής εργασιών στη Φορολογική Διοίκηση. Ο e-Ε.Φ.Κ.Α. αντλεί μέσω του Κέντρου Διαλειτουργικότητας (ΚΕ.Δ.) της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης (Γ.Γ.Π.Σ.Δ.Δ.) του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, σύμφωνα με το άρθρο 47 του ν. 4623/2019 (Α’ 134) και το άρθρο 84 του ν. 4727/2020 (Α’ 184), και διασταυρώνει όλα τα απαραίτητα στοιχεία που είναι διαθέσιμα στο πληροφοριακό σύστημα της Φορολογικής Διοίκησης.
4. Σε περίπτωση που ο υπακτέος στην ασφάλιση του e-Ε.Φ.Κ.Α. μη μισθωτός δεν υποβάλλει εμπρόθεσμα την αίτηση εγγραφής, το αρμόδιο ασφαλιστικό όργανο του e-Ε.Φ.Κ.Α. προβαίνει σε αυτεπάγγελτη εγγραφή και ασφάλισή του ως εξής:
α) Αν τα διαθέσιμα στοιχεία, και ιδίως ο Κωδικός Αριθμός Δραστηριότητας (Κ.Α.Δ.) που δηλώθηκε στη Φορολογική Διοίκηση, επαρκούν για την υπαγωγή στην ασφάλιση, ο υπόχρεος ασφαλίζεται στους πρώην φορείς, τομείς, κλάδους και λογαριασμούς του e-Ε.Φ.Κ.Α., στους οποίους προκύπτει υπαγωγή, και καταβάλλει τις ασφαλιστικές εισφορές που προβλέπονται στον παρόντα, κατατασσόμενος στην πρώτη (1η) ασφαλιστική κατηγορία που αντιστοιχεί στην υπαγωγή του στην ασφάλιση.
β) Αν τα διαθέσιμα στοιχεία δεν επαρκούν για την υπαγωγή στην ασφάλιση, ο υπόχρεος ασφαλίζεται στον πρώην Οργανισμό Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών (Ο.Α.Ε.Ε.), κατατασσόμενος στη δεύτερη (2η) ασφαλιστική κατηγορία των άρθρων 39 και 41.
5. Ο ασφαλισμένος δύναται με την προσκόμιση στοιχείων στον e-Ε.Φ.Κ.Α. να ζητήσει την αναδρομική διόρθωση της υπαγωγής στην ασφάλιση που προέκυψε σύμφωνα με την παρ. 4. Ως προς την αίτηση μεταβολής και το χρονικό σημείο μετάταξης σε διαφορετική ασφαλιστική κατηγορία εφαρμόζονται τα άρθρα 35, 39, 40, 41 και 97.
6. Οποιαδήποτε υποχρέωση απογραφικής δήλωσης στον e-Ε.Φ.Κ.Α. («προεγγραφής») ή προσκόμισης οποιουδήποτε εγγράφου, βεβαίωσης ή ασφαλιστικής ενημερότητας του e-Ε.Φ.Κ.Α., ως δικαιολογητικού για έναρξη ή μεταβολή εργασιών στη Φορολογική Διοίκηση, καταργείται.
7. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης δύναται να καθορίζεται κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για τη διαδικασία εγγραφής μη μισθωτών στον e-Ε.Φ.Κ.Α..».