Από την έντυπη έκδοση
Της Δανάης Αλεξάκη
[email protected]
Στον «θάνατο» του εμποράκου και του μεσαίου εισοδήματος οδηγεί ο παρατεταμένος πληθωρισμός κόστους και ζήτησης, ενώ κανένα σημάδι αποκλιμάκωσης δεν εμφανίζεται μέχρι στιγμής στον ορίζοντα.
Ο χορός των ανατιμήσεων σε βασικά καταναλωτικά αγαθά δεν προβλέπεται να τελειώσει φέτος, με τα μηνύματα από την αγορά να είναι ξεκάθαρα: οι τιμές καταναλωτή θα συνεχίσουν να κινούνται σε υψηλές «θερμοκρασίες». Σε αυτό συντελεί τόσο η διατήρηση της πολυεπίπεδης κρίσης όσο και η «χρονοκαθυστέρηση» στην απόδοση των ανατιμήσεων από τους τιμοκαταλόγους χονδρικής στις τελικές τιμές καταναλωτή στο ράφι.
Η κατανάλωση κατά τη διάρκεια της τουριστικής σεζόν ενδεχομένως να αποτελέσει βαρόμετρο των ανατιμήσεων του φθινοπώρου, καθώς αρκετοί μεγάλοι παίκτες φέρεται να εξετάζουν το ενδεχόμενο να «παγώσουν» τους τιμοκαταλόγους αυτή την περίοδο και να επανεξετάσουν τα δεδομένα από τα τέλη Αυγούστου.
Ωστόσο, οι μικρομεσαίοι της αγοράς, προμηθευτές και λιανέμποροι, δεν έχουν τόσο μεγάλα περιθώρια αντοχών και ήδη προγραμματίζουν ανατιμήσεις και μέσα στο δίμηνο Ιουνίου – Ιουλίου.
Οι ανατιμήσεις, σύμφωνα με την αγορά, μέχρι στιγμής έχουν κινηθεί σε μεσοσταθμικό επίπεδο από 7% έως 8% αγγίζοντας ή και ξεπερνώντας, ωστόσο, και το 30% σε κάποιες περιπτώσεις.
Τα γαλακτοκομικά «φιγουράρουν» στις πρώτες θέσεις των υψηλών ανατιμήσεων, με τις τιμές να αυξάνονται έως και 35% τους τελευταίους μήνες σε κάποιους κωδικούς, ενώ την ίδια στιγμή η κατανάλωση υποχωρεί ραγδαία. Στο πρώτο τετράμηνο, τα στοιχεία της αγοράς δείχνουν απώλειες στον όγκο πωλήσεων στο λευκό τυρί στο 11%, ενώ στα κίτρινα στο 8,5%, με το σύνολο της κατηγορίας τυροκομικών να εμφανίζει απώλεια κατανάλωσης περίπου 10% στη λιανική. Αντίστοιχα, το βούτυρο εμφανίζει στο τετράμηνο απώλειες 9,5% στους όγκους πωλήσεων, ενώ το γάλα συνολικά ως κατηγορία υποχωρεί με ρυθμό 8% στο τετράμηνο. Στελέχη της εγχώριας γαλακτοβιομηχανίας αναφέρουν ότι ο Μάιος ήταν ακόμα πιο δραματικός, με τις περισσότερες κατηγορίες να εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά πτώσης στους όγκους.
Στο ψωμί η ανατίμηση του 20%, που έχει ήδη περάσει στην αγορά, δεν μοιάζει να έχει ακουμπήσει «ταβάνι», με τους αρτοποιούς να αναφέρουν ότι, εάν δεν υπάρξει κάποια παρέμβαση, ένα επιπλέον 10%-12% είναι προ των πυλών.
Η εικόνα στα σούπερ μάρκετ
Οι εκπρόσωποι της οργανωμένης λιανικής κάνουν λόγο για σωρευτική μέση αύξηση 10% στο καλάθι του σούπερ μάρκετ, ενώ τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για τον Απρίλιο υποδεικνύουν αύξηση 10,9% στην ομάδα διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά. Την ερχόμενη Πέμπτη 9 Ιουνίου αναμένεται να αποτυπωθεί και η εικόνα του πληθωρισμού του Μαΐου, που εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει το 12% σε ό,τι αφορά τον δείκτη τιμών διατροφής.
Σε ό,τι αφορά τις επικείμενες νέες αυξήσεις στο ράφι, αναμένεται να είναι κλιμακωτές και κυμαινόμενες ανάλογα με τη δυναμική που εμφανίζει ο κάθε κωδικός.
«Ήδη η βιομηχανία σε συνεργασία με τη λιανική προχωρά σε εξορθολογισμό του κωδικολογίου. Στο ράφι έχουν, πλέον, θέση μόνο οι κωδικοί που “κινούνται” και μάλιστα η αξιολόγηση είναι ακόμα πιο στοχευμένη, καθώς εξετάζονται οι επιδόσεις ανά περιοχή, ανά γειτονιά, ανά κατάστημα. Αυτό γίνεται πιο εύκολα αντιληπτό στη μικρή λιανική, που υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία στην αναδιαμόρφωση της παραγγελιοληψίας σε πιο σύντομο διάστημα σε σχέση με τις μεγάλες αλυσίδες», αναφέρουν εκπρόσωποι της λιανικής.
Από πλευράς εσωτερικής κατανάλωσης, οι ζεστές μέρες του Ιουνίου τοποθετούν την πλειονότητα των μικρομεσαίων νοικοκυριών μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης, καθώς πέρα από την ακρίβεια στα βασικά είδη έρχεται και η επιβάρυνση στο κόστος της ενέργειας από τη χρήση του κλιματιστικού.
Τα μεσαία εισοδήματα έχουν αρχίσει να χάνουν τις αντοχές τους. Στο πρώτο εξάμηνο υπολογίζεται ότι περί το 60%-70% των μηνιαίων εισοδημάτων έως 1.100 ευρώ κατευθύνθηκε στην κάλυψη δαπανών διατροφής και ενέργειας, ενώ οι υπόλοιπες δαπάνες ροκανίζουν τις όποιες αποταμιεύσεις. Για τα χαμηλότερα εισοδήματα, που επλήγησαν ισχυρότερα από την κρίση Covid-19 τη διετία 2020-2021, η περαιτέρω φτωχοποίηση που προκαλεί η ακρίβεια έχει ήδη δημιουργήσει ασφυξία.
Ανάσα από τον τουρισμό
«Μονάχα στον τουρισμό βασίζεται ο εμπορικός κόσμος αυτό το διάστημα, ενώ κοινή συνισταμένη όλων είναι η αβεβαιότητα», σημειώνουν στελέχη της αγοράς, ενώ στέλεχος πολυεθνικού ομίλου με έντονη παρουσία στην εγχώρια αγορά προσθέτει ότι «κανένας δεν επιθυμεί να ενταθεί το κλίμα αρνητικής ψυχολογίας. Ωστόσο, η ανησυχία είναι έκδηλη σε όλους, καθώς τα δεδομένα παραμένουν δυσοίωνα: Ο πόλεμος στην Ουκρανία ξεπέρασε τις 100 μέρες και ο διπλωματικός δρόμος με τη Ρωσία δείχνει να παραμένει κλειστός, οι κυρώσεις και τα αντίμετρα πυροδοτούν νέες εντάσεις μεταξύ Ε.Ε και Μόσχας που έχουν άμεσες επιπτώσεις στις αγορές, ενώ σε εγχώριο επίπεδο οι έντονοι κραδασμοί με την Τουρκία που πυροδοτούν φημολογία για θερμό επεισόδιο, καθώς και τα σενάρια εκλογών, δεν αφήνουν περιθώριο για αισιοδοξία».
Μέσα σε αυτό το κλίμα, το δεύτερο μισό του έτους αναμένεται να διαμορφώσει καινούργιες συνισταμένες στον κλάδο τροφίμων, καθώς πέρα από την «επιστροφή» των καταναλωτικών συνηθειών σε περιόδους της βαθιάς ύφεσης, η αδυναμία διαχείρισης της παρατεταμένης κρίσης θα οδηγήσει σε λουκέτα ή/και σε νέο μπαράζ εξαγορών.
