Τέθηκε από τις 12.7.2024, σε δημόσια διαβούλευση η νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, υπό τον τίτλο: «Ενίσχυση του συστήματος ελέγχου των Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης και Δηλώσεων Οικονομικών Συμφερόντων του ν. 5026/2023 – Ρυθμίσεις για την τοποθέτηση αλλοδαπού ανηλίκου σε ίδρυμα, δομή παιδικής προστασίας ή ανάδοχη οικογένεια – Αναψηλάφηση λόγω έκδοσης οριστικής απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου – Εναρμόνιση με τον ν. 4624/2019 της χρήσης πληροφοριών από τις Κοινές Ομάδες Έρευνας και κατά την εκτέλεση Ευρωπαϊκής Εντολής Έρευνας – Άλλες διατάξεις Υπουργείου Δικαιοσύνης».
Με το μέρος Β του νομοσχεδίου τροποποιείται ο ν. 5026/2023 (Α’ 45) και εισάγονται ρυθμίσεις για την ενίσχυση του συστήματος ελέγχου των Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης (Δ.Π.Κ.) και των Δηλώσεων Οικονομικών Συμφερόντων (Δ.Ο.Σ.), ώστε να καταστεί περισσότερο φιλικό προς τους υπόχρεους μέσω της αύξησης, αφενός, των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων που διαλειτουργούν με το ηλεκτρονικό σύστημα της εφαρμογής www.pothen.gr, και, αφετέρου, μέσω της αύξησης των πεδίων των δηλώσεων που συμπληρώνονται αυτόματα μέσω διαλειτουργικότητας. Παράλληλα, εισάγονται ρυθμίσεις για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και της ταχύτητας των ελέγχων, καθώς και για τη διευκόλυνση των ελεγκτικών οργάνων στην άσκηση του ελεγκτικού έργου και στην επίτευξη των ελεγκτικών στόχων τους, μέσω της καθιέρωσης της υποχρέωσης άντλησης των στοιχείων των δηλώσεων από τους ελεγχόμενους, με αυτόματο τρόπο μέσω της διαλειτουργικότητας, όπου αυτή παρέχεται.
Ειδικότερα, με τις αξιολογούμενες διατάξεις προβλέπεται η υποχρεωτική ηλεκτρονική συμπλήρωση της Δ.Π.Κ. από τους υπόχρεους με αυτόματο τρόπο μέσω της εφαρμογής διαλειτουργικότητας των επιμέρους ηλεκτρονικών συστημάτων δεδομένων, στοιχείων και πληροφοριών που τηρούνται από τους φορείς του Δημοσίου, τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, τα πιστωτικά ιδρύματα και το Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.) με το ηλεκτρονικό σύστημα της εφαρμογής www.pothen.gr, εφόσον παρέχεται η δυνατότητα αυτή από το σύστημα. Οι υπόχρεοι οφείλουν πλέον να συμπληρώνουν τις δηλώσεις τους αυτόματα αντλώντας τα στοιχεία μέσω της διαλειτουργικότητας, στον βαθμό που παρέχεται η δυνατότητα αυτή, και τα στοιχεία εμφανίζονται προσυ μπλη ρωμένα στα οικεία πεδία. Για τα λοιπά στοιχεία, για τα οποία δεν παρέχεται η δυνατότητα συμπλήρωσής τους αυτόματα μέσω διαλειτουργικότητας, ο υπόχρεος φέρει την ευθύνη ορθής και πλήρους συμπλήρωσης των οικείων πεδίων και επισύναψης των σχετικών δικαιολογητικών, εφόσον τούτο απαιτείται από τις ειδικότερες προβλέψεις του νόμου, όπως ακριβώς ίσχυε μέχρι τώρα.
Επομένως, με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, οι υπόχρεοι διευκολύνονται σημαντικά ως προς τη συμπλήρωση της Δ.Π.Κ., καθώς τα περιουσιακά στοιχεία της παρ. 6 του άρθρου 21 του ν. 5026/2023, όπως τροποποιείται με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου, μεταφέρονται με αυτόματο τρόπο μέσω της ηλεκτρονικής εφαρμογής στο έντυπο της Δ.Π.Κ., ενώ επισυνάπτονται με τον ίδιο τρόπο και τα σχετικά παραστατικά/δικαιολογητικά.
Με τον τρόπο αυτόν, απαλλάσσονται οι υπόχρεοι από την υποχρέωση συλλογής των στοιχείων της δήλωσης (βεβαιώσεις από κάθε τράπεζα για το υπόλοιπο των λογαριασμών, πιστωτικών καρτών, συμμετοχές σε εταιρείες, θυρίδες, πολύτιμα μέταλλα, δανειακές υποχρεώσεις κ.ά.), τα οποία αποτυπώνονται αυτόματα στη δήλωση, μέσω των οικείων ηλεκτρονικών συστημάτων. Ταυτόχρονα, οι υπόχρεοι έχουν τη δυνατότητα να επιφέρουν διορθώσεις, τροποποιήσεις, συμπληρώσεις, διαγραφές, και να υποβάλουν παρατηρήσεις ως προς τις προσυμπληρωμένες εγγραφές, με τις οποίες δεν συμφωνούν, καθώς και να επισυνάψουν σχετικά στοιχεία. Εξάλλου, με την εισαγωγή της υποχρεωτικής διαλειτουργικότητας, πέραν του ότι διευκολύνονται σημαντικά οι υπόχρεοι κατά τη συμπλήρωση της Δ.Π.Κ., εξυπηρετείται αποτελεσματικότερα και ο σκοπός του ν. 5026/2023 (άρθρο 1), ήτοι η ενίσχυση της διαφάνειας, η αύξηση του αριθμού των ελεγχόμενων δηλώσεων, η αναβάθμιση της ποιότητας και η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των ελέγχων των Δ.Π.Κ., καθώς διευκολύνεται σημαντικά το έργο της Επιτροπής Ελέγχου, η οποία θα έχει πληρέστερη εικόνα όλων των σχετικών πληροφοριών για τα περιουσιακά στοιχεία του ελεγχόμενου, και, επομένως, θα μπορεί ευκολότερα να πετύχει τον ετήσιο ελεγκτικό στόχο, σύμφωνα με τις προβλέψεις του ν. 5026/2023.
Ποιο αναλυτικά :
Με το άρθρο 3 τροποποιείται η περ. γ) του άρθρου 2 του ν. 5026/2023, περί του αντικειμένου του Μέρους Α’ του νόμου αυτού, και διευκρινίζεται ότι η δυνατότητα άντλησης όλων των δεδομένων της Δ.Π.Κ. με αυτόματο τρόπο και η κατάργηση της υποχρέωσης ηλεκτρονικής επισύναψής τους διενεργείται σύμφωνα με όσα ειδικότερα ορίζονται στις διατάξεις του ν. 5026/2023. Καθίσταται σαφές ότι ως προς τα στοιχεία για τα οποία παρέχεται η τεχνική δυνατότητα και μπορούν να διαλειτουργήσουν, η δήλωση προσυμπληρώνεται αυτόματα μέσω της διαλειτουργικότητας, ενώ ως προς τα στοιχεία και πεδία της δήλωσης για τα οποία δεν παρέχεται η τεχνική δυνατότητα να συμπληρωθούν αυτόματα μέσω διαλειτουργικότητας, διατηρείται στο ακέραιο η ευθύνη του υπόχρεου να μεριμνήσει για την ορθή και πλήρη συμπλήρωση των σχετικών πεδίων και για την επισύναψη των απαιτούμενων δικαιολογητικών, εφόσον τούτο απαιτείται κατά τις ειδικότερες προβλέψεις του νόμου.
Με το άρθρο 4 τροποποιείται η παρ. 3 του άρθρου 3 του ν. 5026/2023, περί της υποχρέωσης υποβολής Δ.Π.Κ. και Δ.Ο.Σ., και διευκρινίζεται με την προσθήκη της λέξης «αυτοτελώς» ότι υπόχρεοι προς υποβολή Δ.Π.Κ. και Δ.Ο.Σ. είναι και οι σύζυγοι, οι εν διαστάσει σύζυγοι ή τα πρόσωπα με τα οποία οι υπόχρεοι έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης του άρθρου 1 του ν. 4356/2015 (Α’ 181). Καθίσταται σαφές ότι ως προς το σημείο αυτό ο ν. 5026/2023 διαφοροποιείται από τον ν. 3213/2003, υπό το καθεστώς του οποίου τα πρόσωπα αυτά δεν υπείχαν αυτοτελή υποχρέωση προς υποβολή δήλωσης, αλλά απλώς ενέκριναν την δήλωση του υπόχρεου.
Περαιτέρω, και με δεδομένο ότι πρωταρχικός στόχος του ν. 5026/2023 είναι η ενίσχυση και η επέκταση του ελέγχου, διευκρινίζεται ότι η αυτοτελής υποχρέωση των ως άνω προσώπων θεμελιώνεται αποκλειστικώς και μόνο στη σχέση που τους συνδέει προς τον υπόχρεο. Επομένως, οι σύζυγοι, οι εν διαστάσει σύζυγοι ή τα πρόσωπα με τα οποία οι υπόχρεοι έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης υπέχουν σε κάθε περίπτωση υποχρέωση προς υποβολή Δ.Π.Κ. και Δ.Ο.Σ. Τούτο, δε, ανεξαρτήτως αν τα πρόσωπα αυτά είναι Έλληνες πολίτες, αν διαμένουν μόνιμα ή όχι στην Ελλάδα, αν είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδος ή μη, αν ο γάμος τελέστηκε ή αν το σύμφωνο συμβίωσης συνήφθη στην Ελλάδα ή στην αλλοδαπή, καθώς, όπως προεκτέθηκε, η εκ του νόμου υποχρέωσή τους προς υποβολή δηλώσεως έχει ως αυτοτελές και μόνο έρεισμα τη σχέση που τους συνδέει (γάμο/σύμφωνο συμβίωσης) με το υπόχρεο πρόσωπο.
Εξάλλου, σε περίπτωση που τα ανωτέρω πρόσωπα δεν διαθέτουν Αριθμό Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.) στην Ελλάδα, εφαρμόζεται η παρ. 1 του άρθρου 17 του ν. 5026/2023, όπως τροποποιείται με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου, και, επομένως, χορηγείται και στα πρόσωπα αυτά Α.Φ.Μ. ειδικού σκοπού, προκειμένου να υποβάλλουν Δ.Π.Κ. και Δ.Ο.Σ., όπως απαιτείται εκ του νόμου.
Με το άρθρο 5 τροποποιείται το άρθρο 6 του ν. 5026/2023, περί των υπόχρεων σε υποβολή Δ.Π.Κ. των αποκεντρωμένων διοικήσεων και της τοπικής αυτοδιοίκησης, και προστίθενται στα υπόχρεα πρόσωπα οι εκτελεστικοί Γραμματείς των Περιφερειών και ο ειδικός γραμματέας. της παρ. 10 του άρθρου 242 του ν. 3852/2010 (A’ 87), λόγω της φύσης της θέσης και των καθηκόντων τους.
Με το άρθρο 6 τροποποιείται το άρθρο 8 του ν. 5026/2023, περί των υπόχρεων σε υποβολή Δ.Π.Κ. του τομέα δικαιοσύνης, και προστίθενται στα υπόχρεα πρόσωπα οι δικαστικοί υπάλληλοι του Κλάδου ΠΕ Τεκμηρίωσης και Επικουρίας Δικαστικού Έργου, οι οποίοι, όπως προβλέπεται ήδη στο άρθρο 52 του Κώδικα Δικαστικών Υπαλλήλων, υπέχουν υποχρέωση υποβολής Δ.Π.Κ. λόγω της φύσης των καθηκόντων τους, καθώς επικουρούν άμεσα τους δικαστικούς και εισαγγελικούς λειτουργούς στο δικαιοδοτικό τους έργο. Περαιτέρω, διευκρινίζεται ότι η κατά την παρ. 2 του άρθρου 8 του ν. 5026/2023 υποχρέωση των συμβολαιογράφων να υποβάλλουν αντίγραφα των συμβολαιογραφικών εγγράφων αφορά μόνο στα ανήλικα (και όχι και στα ενήλικα) τέκνα δικαστικών ή εισαγγελικών λειτουργών.
Με το άρθρο 7 τροποποιείται το άρθρο 17 του ν. 5026/2023, περί της υποχρέωσης ηλεκτρονικής καταχώρισης κατάστασης υπόχρεων προσώπων και επίλυσης αμφισβητήσεων, και προβλέπεται ότι για την οριστικοποίηση των καταστάσεων υπόχρεων ακολουθείται η εξής διαδικασία:
Εντός δύο (2) ημερών από την απόκτηση της ιδιότητας ή την έναρξη της θητείας για τις αρχικές δηλώσεις και μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου κάθε έτους για τις ετήσιες, ο αρμόδιος φορέας ή τα όργανα διοίκησης του φορέα στον οποίο υπάγονται ή από τον οποίο εποπτεύονται, ενημερώνει τους υπόχρεους για την υποχρέωση δήλωσης των στοιχείων των συζύγων και των ανήλικων τέκνων τους.
Οι υπόχρεοι γνωστοποιούν στον αρμόδιο φορέα ή τα όργανα διοίκησης του φορέα στον οποίο υπάγονται ή από τον οποίο εποπτεύονται τον Α.Φ.Μ. τους, καθώς και αυτόν των συζύγων τους, των εν διαστάσει συζύγων τους ή των προσώπων με τα οποία έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, καθώς και των ανηλίκων τέκνων τους, το αργότερο εντός τριών (3) ημερών από την ενημέρωση για την υποχρέωσή τους προς υποβολή Δ.Π.Κ., για τις αρχικές, και μέχρι τις 15 Μαρτίου κάθε έτους, για τις ετήσιες Δ.Π.Κ. προκειμένου να επικαιροποιηθεί η κατάσταση των υπόχρεων προσώπων. Αν τα υπόχρεα πρόσωπα δεν διαθέτουν Α.Φ.Μ., η Α.Α.Δ.Ε., ύστερα από αίτημα του φορέα, εκδίδει Α.Φ.Μ. για τα πρόσωπα αυτά προς τον σκοπό υποβολής της Δ.Π.Κ..
Οι αρμόδιοι φορείς οριστικοποιούν την κατάσταση υπόχρεων:
i) Για τις αρχικές δηλώσεις, τη δέκατη πέμπτη (15η) ημέρα κάθε μήνα για όσους απέκτησαν την ιδιότητα τον προηγούμενο μήνα.
ii) Για τις ετήσιες δηλώσεις, μέχρι την 31η Μαρτίου κάθε έτους.
Με την οριστικοποίηση της κατάστασης των υπόχρεων προσώπων, αποστέλλεται αυτόματα σχετικό μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προς τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου των υπόχρεων που είναι καταχωρισμένη στο Εθνικό Μητρώο Επικοινωνίας του άρθρου 17 του ν. 4704/2020 (Α’ 133) ή, αν δεν είναι καταχωρισμένη εκεί, προς τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου των υπόχρεων που είναι καταχωρισμένη στη φορολογική αρχή. Η αποστολή του μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου επέχει θέση ενημέρωσης των υπόχρεων προσώπων για την υποχρέωσή τους προς υποβολή Δ.Π.Κ.. Από την οριστικοποίηση της κατάστασης των υπόχρεων προσώπων ο αρμόδιος υπάλληλος του φορέα ή του οργάνου του πρώτου εδαφίου απαλλάσσεται από κάθε σχετική ευθύνη. Με το ίδιο μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ενημερώνονται οι υπόχρεοι:
α) για τη χορήγηση Α.Φ.Μ. στους ίδιους, στους συζύγους, στους εν διαστάσει συζύγους, στα πρόσωπα με τα οποία έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης και στα ανήλικα τέκνα τους και
β) για την αποστολή των επικαιροποιημένων καταστάσεων με τα ανωτέρω ατομικά στοιχεία των υπόχρεων, των συζύγων, των εν διαστάσει συζύγων, των προσώπων με τα οποία έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, καθώς και των ανήλικων τέκνων τους στους φορείς που διαλειτουργούν με την εφαρμογή της παρ. 1 του άρθρου 21 του ν. 5026/2023. Σε περίπτωση μη ύπαρξης διεύθυνσης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, ο φορέας ή το όργανο του πρώτου εδαφίου οφείλει να ενημερώσει εγγράφως τους υπόχρεους. Διευκρινίζεται ότι τα ανήλικα τέκνα, τα οποία δεν αποτελούν αυτοτελώς υπόχρεα πρόσωπα, εντάσσονται στις καταστάσεις των υπόχρεων προσώπων με τα οποία συνδέονται.
Στη συνέχεια αποστέλλονται μέσω του συστήματος της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης (Γ.Γ.Π.Σ.Ψ.Δ.) του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης τα στοιχεία των προσώπων που περιλαμβάνονται στις οριστικοποιημένες καταστάσεις προς τους φορείς που διαλειτουργούν με την εφαρμογή της παρ. 1 του άρθρου 21 του ν. 5026/2023, σύμφωνα με την παρ. 6 του ίδιου άρθρου. Η ανωτέρω αποστολή επέχει θέση ενημέρωσης των ανωτέρω φορέων για την υποχρέωσή τους προς διαβίβαση των δεδομένων της παρ. 6 του άρθρου 21 του ν. 5026/2023 στην ανωτέρω εφαρμογή.
Επιπλέον, δίνεται η δυνατότητα στα πιστωτικά ιδρύματα και στους χρηματοπιστωτικούς φορείς, που δεν έχουν ενεργούς πελάτες φυσικά πρόσωπα, να ζητήσουν να εξαιρεθούν από την υποχρέωση αυτόματης μεταφοράς δεδομένων. Προς τούτο απαιτείται να υποβληθεί σχετική υπεύθυνη δήλωση από τον νόμιμο εκπρόσωπο του εκάστοτε φορέα προς τη Γ.Γ.Π.Σ.Ψ.Δ., την Επιτροπή Ελέγχου του άρθρου 25 του ν. 5026/2023 και την αρμόδια εποπτική αρχή του άρθρου 35 του ίδιου νόμου. Στην περίπτωση αυτή η Γ.Γ.Π.Σ.Ψ.Δ. δεν διαβιβάζει προς τους ανωτέρω φορείς την κατάσταση με τα στοιχεία των προσώπων που περιλαμβάνονται στις οριστικοποιημένες καταστάσεις υπόχρεων. Ωστόσο, σε περίπτωση υποβολής αναληθούς υπεύθυνης δήλωσης εφαρμόζεται το άρθρο 35 του ν. 5026/2023, όπως τροποποιείται με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου, περί επιβολής κυρώσεων.
Ειδικότερες ρυθμίσεις, με τις οποίες εξειδικεύεται περαιτέρω ο τρόπος υποβολής της ως άνω υπεύθυνης δήλωσης, μπορούν να καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Δικαιοσύνης και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, κατά τα οριζόμενα στην παρ. 9 του άρθρου 45 του ν. 5026/2023, όπως η παράγραφος αυτή προστίθεται με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου.
Με το άρθρο 8 τροποποιείται η παρ. 1 του άρθρου 18 του ν. 5026/2023, περί του χρόνου υποβολής της Δ.Π.Κ. προκειμένου να μην καταλείπονται αμφιβολίες και να υπάρχει ασφάλεια δικαίου για το μέχρι πότε υποχρεούνται σε υποβολή ετήσιας Δ.Π.Κ. τα υπόχρεα πρόσωπα μετά την απώλεια της ιδιότητας ή τη λήξη της θητείας τους.
Η Δ.Π.Κ. υποβάλλεται από τους υπόχρεους ετησίως, και για ένα (1) έτος μετά την απώλεια της ιδιότητας, ενώ ειδικά για τους υπόχρεους του άρθρου 4, της περ. α) του άρθρου 6 και της περ. α) της παρ. 1 του άρθρου 8 η Δ.Π.Κ. υποβάλλεται και για τρία (3) έτη μετά την απώλεια της ιδιότητας ή τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της λήξης της θητείας τους.
Με το άρθρο 9 τροποποιείται η παρ. 2 του άρθρου 19 του ν. 5026/2023, περί των ατομικών στοιχείων και του χρόνου αναφοράς της Δ.Π.Κ.. Όπως προβλέπεται ήδη, η αρχική Δ.Π.Κ. περιλαμβάνει υποχρεωτικά τα υφιστάμενα περιουσιακά στοιχεία του υπόχρεου και των ανήλικων τέκνων του στην ημεδαπή και την αλλοδαπή κατά την ημερομηνία κτήσης της ιδιότητας ή την ανάληψη υπηρεσίας στην περίπτωση θητείας, την αξία κτήσης τους, εφόσον μπορεί να τεκμηριωθεί, και τον τρόπο κτήσης τους. Ωστόσο, ενόψει της εισαγωγής της υποχρεωτικής αυτόματης συμπλήρωσης της Δ.Π.Κ. από τα υπόχρεα πρόσωπα μέσω διαλειτουργικότητας, ειδικά για τα περιουσιακά στοιχεία που προβλέπονται στις περ. αγ) έως και αζ) της περ. α) της παρ. 6 του άρθρου 21 του ν. 5026/2023, όπως τροποποιείται με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου, τα οποία αντλούνται με αυτόματο τρόπο μέσω διαλειτουργικότητας των οικείων ηλεκτρονικών συστημάτων, η αρχική Δ.Π.Κ. περιλαμβάνει τα στοιχεία του υπόχρεου και των ανηλίκων τέκνων του κατά την τελευταία ημέρα του προηγούμενου μήνα από την κτήση της ιδιότητας ή την ανάληψη της υπηρεσίας. Τούτο, δε, για καθαρά τεχνικούς λόγους, προκειμένου να διευκολυνθούν οι φορείς που διαλειτουργούν, ώστε να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της έγκαιρης και ακριβούς διαβίβασης των απαιτούμενων στοιχείων.
Με το άρθρο 10 τροποποιείται η παρ. 1 του άρθρου 20 του ν. 5026/2023, περί των περιουσιακών στοιχείων που περιλαμβάνονται στη Δ.Π.Κ., και διευκρινίζεται ότι η υποχρέωση δήλωσης καταλαμβάνει τα περιουσιακά στοιχεία είτε αυτά βρίσκονται στην ημεδαπή είτε στην αλλοδαπή. Περαιτέρω, για την πληρότητα του ελέγχου, προβλέπεται ότι η υποχρέωση δήλωσης περιλαμβάνει και τοποθετήσεις σε λογαριασμούς πληρωμής, καθώς και τα πολύτιμα μέταλλα και νομίσματα που τηρούνται σε λογαριασμούς φύλαξης πιστωτικών ιδρυμάτων ή/και αγοραπωλησίας.
Με το άρθρο 11 τροποποιείται το άρθρο 21 του ν. 5026/2023 (Α’ 45), περί του τρόπου υποβολής της Δ.Π.Κ..
Ειδικότερα:
α) Καθιερώνεται υποχρέωση των υπόχρεων προσώπων να μεταφέρουν με αυτόματο τρόπο μέσω της διαλειτουργικότητας της ηλεκτρονικής εφαρμογής www.pothen.gr τα δεδομένα που καθορίζονται στο ίδιο άρθρο.
β) Αυξάνεται το είδος και ο αριθμός των δεδομένων που μεταφέρονται υποχρεωτικά με αυτόματο τρόπο μέσω της ανωτέρω εφαρμογής. Εκτός από τα δεδομένα της τελευταίας δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (Ε1), τα στοιχεία των ακινήτων, που περιλαμβάνονται στην περιουσιακή του κατάσταση όπως τα στοιχεία αυτά τηρούνται ηλεκτρονικά στην Α.Α.Δ.Ε., μεταφέρεται επίσης με αυτόματο τρόπο, το ύψος των υπολοίπων των καταθετικών λογαριασμών, των λογαριασμών πληρωμών, των λογαριασμών φύλαξης πολύτιμων μετάλλων και νομισμάτων, στοιχεία θυρίδων, στοιχεία για κάθε χρήσης οχήματα, πλωτά ή εναέρια μεταφορικά μέσα, όπως τα στοιχεία αυτά τηρούνται ηλεκτρονικά στην Α.Α.Δ.Ε. και στο Μητρώο Οχημάτων του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, συμμετοχές σε κάθε είδους εταιρείες ή επιχειρήσεις, όπως τα στοιχεία αυτά τηρούνται ηλεκτρονικά στο Γ.Ε.ΜΗ. (εκτός από αυτά που αφορούν σε ανώνυμες εταιρείες), καθώς και στοιχεία για κάθε είδους δανειακές υποχρεώσεις των υπόχρεων του άρθρου 4, της περ. α) του άρθρου 6 και της περ. α) της παρ. 1 του άρθρου 8 , εφόσον κάθε μία από αυτές υπερβαίνει το ποσό των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ.
γ) Προβλέπεται αφενός η υποχρέωση του χρήστη κατά τη διαδικασία μεταφοράς των δεδομένων να ελέγχει την ορθότητα των στοιχείων και αφετέρου η δυνατότητά του πριν από την οριστικοποίηση και υποβολή της δήλωσης, να τροποποιεί τη Δ.Π.Κ. διαγράφοντας ή και προσθέτοντας εγγραφές στα πεδία των οικείων πινάκων, συμπληρώνοντας δεδομένα, πληροφορίες, παρατηρήσεις ή διευκρινήσεις στα κενά πεδία για τις υφιστάμενες εγγραφές. Παρέχεται, επίσης, η δυνατότητα στον χρήστη να αναρτά δικαιολογητικά ή άλλα στοιχεία σχετικά με τα ανωτέρω. Οι προσθήκες, συμπληρώσεις και διευκρινήσεις, καθώς και οι διαγραφές που εισάγει ο υπόχρεος στη δήλωση είναι ορατές μόνο στον ίδιο και στην Επιτροπή Ελέγχου.
δ) Προβλέπεται ότι οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί και τα πιστωτικά ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένων και των υποκαταστημάτων αλλοδαπών πιστωτικών ιδρυμάτων και αλλοδαπών χρηματοπιστωτικών οργανισμών υπό την προϋπόθεση ότι έχουν ενεργούς πελάτες φυσικά πρόσωπα, υποχρεούνται να διαβιβάζουν στην εφαρμογή όλα τα δεδομένα τα οποία διαθέτουν για συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία και για την υποβολή τόσο αρχικής όσο και ετήσιας δήλωσης, μέσω του Κέντρου Διαλειτουργικότητας της Γ.Γ.Π.Σ.Ψ.Δ., σύμφωνα με το άρθρο 47 του ν. 4623/2019 (Α’ 134) και το άρθρο 84 του ν. 4727/2020 (Α’ 184).
ε) Καθορίζονται οι προθεσμίες μέσα στις οποίες οι ανωτέρω φορείς υποχρεούνται να διαβιβάζουν τα δεδομένα τα οποία διαθέτουν, ώστε να είναι διαθέσιμα στους υπόχρεους για τη συμπλήρωση της δήλωσης. Εξάλλου, για λόγους προστασίας των προσωπικών δεδομένων, ορίζεται ρητά ότι μετά τη διαβίβαση των περιουσιακών στοιχείων των υπόχρεων στην εφαρμογή της παρ. 1 του άρθρου 21 του ν. 5026/2023, οι διαλειτουργούντες φορείς διαγράφουν αμελλητί από τα αρχεία τους τα στοιχεία των προσώπων για τα οποία δεν τηρούν δεδομένα περιουσιακών στοιχείων.
στ) Προβλέπεται ότι για τους σκοπούς του προτεινόμενου σχεδίου νόμου αίρονται για το Γ.Ε.ΜΗ., τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, και τα πιστωτικά ιδρύματα, καθώς και για τα εντεταλμένα προς τούτο φυσικά πρόσωπα αυτών, οι διατάξεις περί επαγγελματικού τραπεζικού και χρηματιστηριακού απορρήτου, συμπεριλαμβανομένου του απορρήτου των τραπεζικών καταθέσεων του άρθρου 1 του ν.δ. 1059/1971 (Α’ 270), τηρουμένων σε κάθε περίπτωση των διατάξεων του Κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Απριλίου 2016 και του ν. 4624/2019
ζ) Προβλέπεται ότι η Γ.Γ.Π.Σ.Ψ.Δ. μεριμνά για την ανάρτηση στην ιστοσελίδα της εφαρμογής της παρ. 1 του άρθρου 21 του ν. 5026/2023, επικαιροποιημένου καταλόγου των φορέων που διαλειτουργούν πλήρως με την εφαρμογή, σύμφωνα με την απόφαση της παρ. 9 του άρθρου 45 του ίδιου νόμου. Μεριμνά, επίσης, μέσω ανάρτησης στην ανωτέρω ιστοσελίδα, για την πλήρη ενημέρωση των υπόχρεων προσώπων σχετικά με τα ατομικά στοιχεία αυτών που διαβιβάζονται στους διαλειτουργούντες φορείς προς τον σκοπό της αυτόματης συμπλήρωσης της Δ.Π.Κ. μέσω διαλειτουργικότητας, κατά τα οριζόμενα στην παρ. 6, καθώς και ως προς το χρονικό διάστημα διατήρησης των στοιχείων αυτών στην εφαρμογή, προκειμένου να ενημερώνονται οι χρήστες της εφαρμογής και να μεριμνούν εγκαίρως για την αναζήτηση των απαιτούμενων για τη συμπλήρωση Δ.Π.Κ. και Δ.Ο.Σ στοιχείων από τους φορείς που δεν διαλειτουργούν, ώστε να είναι, ακολούθως, σε θέση να προβούν σε ορθή και εμπρόθεσμη τη συμπλήρωση των οικείων πεδίων της δήλωσης.
η) Επισημαίνεται ότι, όπως είναι αυτονόητο, η ορθή συμπλήρωση της δήλωσης με όλα τα στοιχεία που ορίζονται στον νόμο, όπως ειδικότερα αυτά εξειδικεύονται στην εφαρμογή, και η εμπρόθεσμη υποβολή της βαρύνει τον υπόχρεο. Οι υπόχρεοι δεν απαλλάσσονται από την εν λόγω υποχρέωση αν για οποιοδήποτε λόγο είναι αδύνατη είτε η άντληση και μεταφορά των απαιτούμενων δεδομένων με αυτόματο τρόπο μέσω της εφαρμογής διαλειτουργικότητας είτε η αυτόματη ηλεκτρονική επισύναψη των δεδομένων στην υποβαλλόμενη δήλωση, στις περιπτώσεις που τούτο απαιτείται.
Επισημαίνεται, επίσης, ότι την ίδια ως άνω ευθύνη φέρουν τα υπόχρεα πρόσωπα, ως προς τα περιουσιακά στοιχεία των παρ. 1 και 2 του άρθρου 20 του ν. 5026/2023, τα οποία δεν μεταφέρονται στη δήλωση με αυτόματο τρόπο λόγω έλλειψης διαλειτουργικότητας (π.χ. περιουσιακά στοιχεία που τηρούνται σε πιστωτικά ιδρύματα και χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς της αλλοδαπής, οφειλές προς το Δημόσιο, ν.π.δ.δ. κ.λπ. κατά την παρ. 2 του άρθρου 20 του ν. 5026/2023). Ειδικώς για πιστωτικά ιδρύματα και χρηματιστοπιστωτικούς οργανισμούς της αλλοδαπής, ρητώς ορίζεται στο νόμο ότι τα απαιτούμενα στοιχεία δηλώνονται με κάθε πρόσφορο τρόπο.
Εξάλλου, τα υπόχρεα πρόσωπα που για οποιονδήποτε λόγο δεν έχουν καταχωριστεί από τους αρμόδιους φορείς στην κατάσταση υπόχρεων της παρ. 1 του άρθρου 17 του ν. 5026/2023, ομοίως δεν απαλλάσσονται από την υποχρέωση υποβολής Δ.Π.Κ. και Δ.Ο.Σ., αλλά οφείλουν να συμπληρώσουν τις δηλώσεις αυτές με δική τους ευθύνη, επισυνάπτοντας τα παραστατικά της παρ. 10 του άρθρου 21 του ίδιου νόμου, εφόσον αυτό απαιτείται.
θ) Διευκρινίζεται, πάντως, ότι, σε περίπτωση τέτοιας αδυναμίας άντλησης των στοιχείων με αυτόματο τρόπο ή αυτόματης επισύναψής τους, οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί, τα πιστωτικά ιδρύματα, καθώς και όλοι οι λοιποί φορείς υποχρεούνται να χορηγούν στον υπόχρεο, χωρίς επιβάρυνση, μέσα σε τρεις (3) εργάσιμες ημέρες από την υποβολή σε αυτά σχετικού αιτήματος, βεβαιώσεις για τα δεδομένα που απαιτούνται για την υποβολή των δηλώσεων.
ι) Συμπληρώνονται οι κατηγορίες εγγράφων και δικαιολογητικών που επισυνάπτονται στη δήλωση, προκειμένου να καλύπτονται οι αντίστοιχες νέες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων που προστέθηκαν στο περιεχόμενο της Δ.Π.Κ..
Με το άρθρο 12 τροποποιείται το άρθρο 22 του ν. 5026/2023, περί της μη εμπρόθεσμης υποβολής Δ.Π.Κ. και Δ.Ο.Σ., και ορίζεται ότι σε περίπτωση μη υποβολής Δ.Π.Κ. και Δ.Ο.Σ., η ενημέρωση των αρμόδιων φορέων ή οργάνων της παρ. 1 του άρθρου 17 του ν. 5026/2023 γίνεται από τα όργανα ελέγχου, ήτοι από την Επιτροπή του άρθρου 25 (και όχι από τον Συντονιστή του άρθρου 26, όπως προβλεπόταν μέχρι τώρα) και τα ειδικά ελεγκτικά όργανα του άρθρου 27 του ίδιου νόμου.
Με το άρθρο 13 τροποποιείται η παρ. 9 του άρθρου 24 του ν. 5026/2023, περί των τεχνικών ρυθμίσεων για την υποβολή Δ.Π.Κ. και Δ.Ο.Σ., και επέρχεται εναρμόνιση μεταξύ της διάρκειας του ελέγχου, όπως αυτή ορίζεται στην παρ. 2 του άρθρου 28 του ν. 5026/2023, και του χρόνου διατήρησης των δεδομένων που καταχωρίζονται στις Δ.Π.Κ. και Δ.Ο.Σ.. Ειδικότερα, σε συμφωνία και προς τα διαλαμβανόμενα στην υπ’ αρ. 2649/2017 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, τα δεδομένα που καταχωρίζονται από τους υπόχρεους στις Δ.Π.Κ. και Δ.Ο.Σ. διατηρούνται για χρονικό διάστημα πέντε (5) ετών από τη λήξη του έτους υποβολής της δήλωσης. Μόνο εφόσον προκύπτουν ενδείξεις ή νέα αποδεικτικά στοιχεία τέλεσης ή απόπειρας τέλεσης του κακουργήματος της παρ. 2 του άρθρου 39 του ν. 5026/2023, τα ηλεκτρονικά αρχεία και δεδομένα διατηρούνται μέχρι τη συμπλήρωση της προθεσμίας παραγραφής του εν λόγω κακουργήματος.
Περαιτέρω, ομοίως για λόγους προστασίας των προσωπικών δεδομένων, προβλέπεται ρητώς ότι ο ίδιος ως άνω χρόνος διατήρησης ισχύει και ως προς τα ηλεκτρονικά αρχεία, με τα οποία διαβιβάζονται από το Γ.Ε.ΜΗ., τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, τα πιστωτικά ιδρύματα και τους λοιπούς φορείς, που διαλειτουργούν, τα δεδομένα στην εφαρμογή της παρ. 1 του άρθρου 21 του ν. 5026/2023.
Με το άρθρο 14 τροποποιείται η παρ. 7 του άρθρου 30 του ν. 5026/2023, περί της διαδικασίας ελέγχου των Δ.Π.Κ., και διευκρινίζεται ότι η Επιτροπή Ελέγχου ελέγχει την τήρηση των περιορισμών των παρ. 1 και 2 του άρθρου 32 του ν. 2843/2000 (Α’ 219), μεταξύ άλλων, και ως προς τα υπόχρεα πρόσωπα της περ. α) του άρθρου 4, τους γενικούς και ειδικούς γραμματείς των υπουργείων και της Προεδρίας της Κυβέρνησης. Τούτο, δε, προκειμένου να υπάρξει εναρμόνιση των ρυθμίσεων και να ελέγχονται όλα τα υπόχρεα πρόσωπα της περ. α) του άρθρου 4 του ν. 5026/2023, τα οποία, μάλιστα, ανήκουν στην κατηγορία των προσώπων των οποίων οι δηλώσεις ελέγχονται υποχρεωτικά, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 28 του ίδιου νόμου.
Με το άρθρο 15 τροποποιείται το άρθρο 35 του ν. 5026/2023, περί της παράλειψης της υποχρέωσης διαβίβασης δεδομένων εκ μέρους των χρηματοπιστωτικών οργανισμών και πιστωτικών ιδρυμάτων, και συμπληρώνεται με την πρόβλεψη διοικητικών κυρώσεων για τα νομικά πρόσωπα και οντότητες που δεν συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις διατάξεις του νόμου αυτού σχετικά με την έγκαιρη και σύμφωνα με τις προβλεπόμενες προδιαγραφές διαβίβαση στην εφαρμογή των στοιχείων και δεδομένων που απαιτούνται εκ του νόμου, προκειμένου οι υπόχρεοι, μέσω διαλειτουργικότητας, να μπορούν να συμπληρώνουν αυτόματα τις Δ.Π.Κ. και να διευκολύνεται ο έλεγχος ή που υποβάλλουν ανακριβή ή αναληθή δήλωση κατά την παρ. 3 του άρθρου 17 του ίδιου νόμου. Περαιτέρω, καθορίζονται οι αρμόδιες για τον κάθε φορέα εποπτικές αρχές, οι οποίες προβαίνουν και στην επιβολή των προβλεπόμενων κυρώσεων, κατόπιν της διαγραφόμενης στις διατάξεις αυτές διαδικασίας. H επιβολή διοικητικών κυρώσεων σε βάρος των ως άνω νομικών προσώπων ή οντοτήτων είναι ανεξάρτητη από την αστική, πειθαρχική ή ποινική ευθύνη των φυσικών προσώπων της παρ. 1 του ίδιου άρθρου.
Με το άρθρο 16 τροποποιείται η παρ. 2 του άρθρου 42 του ν. 5026/2023, περί της δέσμευσης και της απαγόρευσης εκποίησης περιουσιακών στοιχείων, και διευκρινίζεται ότι στο πεδίο εφαρμογής της εμπίπτει και η περίπτωση των πολύτιμων μετάλλων ή νομισμάτων, ενόψει και του ότι στην παρ. 1 του άρθρου 20 του ίδιου νόμου προβλέπεται με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου ρητώς η υποχρέωση δήλωσης των πολύτιμων μετάλλων και νομισμάτων που τηρούνται σε λογαριασμούς φύλαξης πιστωτικών ιδρυμάτων.
Με το άρθρο 17 τροποποιείται το άρθρο 44 του ν. 5026/2023, περί των μεταβατικών διατάξεων του Μέρους Α’ του νόμου αυτού.
Με την εξαίρεση των πολιτικών υπόχρεων του άρθρου 4, για τα οποία ισχύει η παρ. 2 του άρθρου 68 του ν. 5113/2024 (Α’ 96), όσοι αποκτούν την ιδιότητα του υπόχρεου κατά το χρονικό διάστημα από την 28η.2.2023 έως και την 30ή.9.2024 απαλλάσσονται από την υποχρέωση υποβολής αρχικής δήλωσης, εφόσον υπέβαλαν ετήσια δήλωση για τη χρήση 2021 και υποχρεούνται να υποβάλλουν ετήσια δήλωση για τις χρήσεις 2022 και 2023. Ίδια πρόβλεψη περιέχεται και για τα υπόχρεα πρόσωπα της παρ. 3 του άρθρου 3 του ν. 5026/2023, εφόσον έχουν προβεί σε έγκριση της δήλωσης των υπόχρεων της παρ. 1 του άρθρου 1 του ν. 3213/2003 για τη χρήση 2021, σύμφωνα με την περ. γ) της παρ. 2 του άρθρου 2 του ίδιου νόμου. Η απαλλαγή του προηγούμενου εδαφίου δεν ισχύει για τους συζύγους, εν διαστάσει συζύγους, μέλη συμφώνου συμβίωσης του άρθρου 1 του ν. 4356/2015 των υπόχρεων προσώπων του άρθρου 4 του ν. 5026/2023.
Περιέχονται ακόμη ειδικές μεταβατικές ρυθμίσεις που αφορούν την πρώτη εφαρμογή του ν. 5026/2023, για την υποβολή αρχικών δηλώσεων, καθώς και των ετήσιων δηλώσεων των ετών 2023 (χρήση 2022) και 2024 (χρήση 2023).
Με το άρθρο 18 τροποποιείται το άρθρο 45 του ν. 5026/2023, περί των εξουσιοδοτικών διατάξεων του Μέρους Α’ του νόμου αυτού, και προβλέπεται η έκδοση κοινής απόφασης των Υπουργών Δικαιοσύνης και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, με την οποία διαπιστώνεται η διαλειτουργικότητα των χρηματοπιστωτικών οργανισμών, των πιστωτικών ιδρυμάτων και του Γ.Ε.ΜΗ., καθώς και οποιουδήποτε άλλου φορέα, νομικού προσώπου ή οντότητας, με την ηλεκτρονική εφαρμογή της παρ. 1 του άρθρου 21 του ίδιου νόμου, σύμφωνα με τις προδιαγραφές που καθορίζονται με τις αποφάσεις της παρ. 1 του άρθρου 45 του ίδιου νόμου. Με όμοια απόφαση μπορεί να ρυθμίζονται ειδικότερα θέματα που αφορούν στην υποβολή της υπεύθυνης δήλωσης, κατά την παρ. 3 του άρθρου 17 του ν. 5026/2023, όπως η παράγραφος αυτή προστίθεται με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου. Τέλος, προβλέπεται ότι η λίστα των φορέων που εντάσσονται στις προβλέψεις του παρόντος και εποπτεύονται από την Τράπεζα της Ελλάδος και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, συντάσσονται και αποστέλλονται στη Γ.Γ.Π.Σ.Ψ.Δ. και την Επιτροπή Ελέγχου από την Τράπεζα της Ελλάδος και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, αντίστοιχα.