Νέο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης «Παρεμβάσεις στο νομοθετικό πλαίσιο της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών, στον Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών και στον Κώδικα Συμβολαιογράφων και λοιπές διατάξεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης» κατατέθηκε στη Βουλή.
Με το υπόψη σχέδιο νόμου προβλέπονται τα ακόλουθα:
ΜΕΡΟΣ Α’
Επέρχονται τροποποιήσεις στον ν. 4871/2021, οι οποίες, μεταξύ άλλων, αποσκοπούν στην αναβάθμιση της διαδικασίας εισαγωγής και εκπαίδευσης των υποψήφιων δικαστικών λειτουργών στην Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών (Ε.Σ.Δι.) και στην πληρέστερη στελέχωση των δικαστηρίων της χώρας. Ειδικότερα: α. Επανακαθορίζονται:
i. τα απαιτούμενα προσόντα για τη συμμετοχή στον εισαγωγικό διαγωνισμό της Ε.Σ.Δι. για την κατάληψη θέσεων δικαστικών λειτουργών,
ii. η σύνθεση της Επιτροπής του εισαγωγικού διαγωνισμού για την κατεύθυνση της Διοικητικής Δικαιοσύνης, με τη συμμετοχή εναλλακτικά δικαστικού λειτουργού και από τη Θεσσαλονίκη,
iii. το περιεχόμενο της εξέτασης στις θεματικές ενότητες με αντικείμενο το δίκαιο στον εισαγωγικό διαγωνισμό της Ε.Σ.Δι. και προβλέπεται, εφεξής, η επεξεργασία δικογράφου σχετικού ενδίκου βοηθήματος ή μέσου και η επίλυση των ζητημάτων που τίθενται σχετικά από την εξεταστική επιτροπή.
β. Καθίστανται εφεξής μόνο υποχρεωτικά τα προγράμματα επιμόρφωσης των δικαστικών λειτουργών, καταργούμενων των προαιρετικών και εντάσσονται σε δύο (2) μόνο κύκλους επιμόρφωσης [αντί τεσσάρων (4) που ισχύει], με τις μνημονευόμενες θεματικές.
γ. Επανακαθορίζονται τα προσόντα του εκπαιδευτικού προσωπικού της Ε.Σ.Δι. και ανακατανέμονται, ανά κλάδο και κατηγορία, οι θέσεις του διοικητικού προσωπικού αυτής, χωρίς να μεταβάλλεται ο συνολικός αριθμός αυτών [ήτοι, τριάντα εννέα (39)]. Συγκεκριμένα, προβλέπονται συνολικά τριάντα (30) θέσεις ΠΕ, δύο (2) θέσεις ΤΕ και έξι (6) ΔΕ και μία (1) θέση εσωτερικού ελεγκτή [κατά τα ισχύοντα, προβλέπονται τριάντα μία (31) θέσεις ΠΕ, έξι (6) ΔΕ και μία (1) ΥΕ και μία (1) θέση εσωτερικού ελεγκτή].
Περαιτέρω, καταργούνται δύο (2) θέσεις υπαλλήλων με σχέση εργασίας ι.δ.ο.χ., οι οποίες αφορούν σε μία (1) θέση ΠΕ Ιατρού Εργασίας και μία (1) θέση ΠΕ Τεχνικού Ασφαλείας και μετατρέπεται μία (1) θέση ΠΕ Βιβλιοθηκονόμου με
1 σχέση εργασίας ι.δ.ο.χ., σε μία (1) θέση ΤΕ Βιβλιοθηκονομίας με την ίδια σχέση εργασίας.
δ. Επανακαθορίζεται το περιεχόμενο της προκήρυξης του εισαγωγικού διαγωνισμού για την επιλογή εκπαιδευόμενων που πρόκειται να καταλάβουν θέσεις δικαστικών υπαλλήλων, στο οποίο μπορεί να περιλαμβάνονται και θέσεις που ανήκουν σε έδρες πρωτοδικείων καθώς και σε παράλληλες ή περιφερειακές έδρες πρωτοδικείων, στην κατά τόπο αρμοδιότητα των οποίων εμπίπτουν νησιωτικοί δήμοι, μικροί και μεσαίοι ηπειρωτικοί δήμοι και μικροί ορεινοί δήμοι.
Για τις ανωτέρω αναφερόμενες θέσεις παρέχεται προσαύξηση, κατά μία (1) μονάδα, στον τελικό βαθμό επιτυχίας στον διαγωνισμό, εφόσον οι υποψήφιοι έχουν την ιδιότητα μόνιμου κατοίκου του αντίστοιχου δήμου ή δηλώσουν ότι επιθυμούν τον διορισμό τους σε μία εξ αυτών των εδρών, με δέσμευση δεκαετούς παραμονής στη θέση.
ε. Ρυθμίζονται εκ νέου ζητήματα σχετικά με την εγγραφή στην Ε.Σ.Δι. των επιτυχόντων στον διαγωνισμό και την επιλογή των εκπαιδευόμενων που πρόκειται να καταλάβουν θέσεις δικαστικών υπαλλήλων και, μεταξύ άλλων:
i. Προβλέπονται:
– η έκδοση ειδικού πίνακα για τις θέσεις της προκήρυξης για τις οποίες χορηγείται προσαύξηση κατά τα προαναφερόμενα,
– η ένταξη των υποψηφίων και στους δύο πίνακες, εφόσον συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις ένταξής τους τόσο στον γενικό όσο και στον ειδικό πίνακα. Οι εν λόγω υποψήφιοι επιλέγουν τον πίνακα βάσει του οποίου θα πραγματοποιήσουν την εγγραφή τους στην Ε.Σ.Δι., όσοι δε συμπεριλήφθηκαν στον ειδικό πίνακα, διορίζονται και υποχρεούνται να παραμείνουν και να υπηρετήσουν στη θέση αυτή για μία τουλάχιστον δεκαετία,
– η κάλυψη των θέσεων για τις οποίες προβλέφθηκε προσαύξηση από τους υποψηφίους του γενικού πίνακα, σε περίπτωση μη κάλυψης αυτών από τους υποψηφίους του ειδικού πίνακα.
ii. Επανακαθορίζεται η συγκρότηση της τριμελούς εξεταστικής επιτροπής για τη γραπτή εξέταση ολοκλήρωσης του πρώτου σταδίου κατάρτισης εκπαιδευόμενων δικαστικών υπαλλήλων, στην οποία καταργείται εφεξής η συμμετοχή εναλλακτικά Συμβούλου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. (άρθρα 1 – 24)
ΜΕΡΟΣ Β’
Προτείνονται ρυθμίσεις που αποσκοπούν, μεταξύ άλλων, στην τροποποίηση του νομοθετικού πλαισίου για την εκδίκαση ακυρωτικών διαφορών και διαφορών ουσίας, στη ρύθμιση οργανωτικών θεμάτων και θεμάτων υπηρεσιακής κατάστασης δικαστικών λειτουργών και υπαλλήλων καθώς και λοιπού προσωπικού που υπάγεται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, στην ενίσχυση του πλαισίου της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και την προστασία των ανήλικων κ.λπ.
Ειδικότερα:
1.α. Επανακαθορίζονται οι κατηγορίες των διαφορών, για τις οποίες οι αποφάσεις των διοικητικών δικαστηρίων που εκδίδονται προς επίλυση αυτών δεν υπόκεινται ή υπόκεινται, κατ’ εξαίρεση, σε έφεση, κατά περίπτωση.
β. Ανατίθεται στη δικαιοδοσία των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων η αρμοδιότητα εκδίκασης διαφορών από την έκδοση ατομικών πράξεων για την επιβολή μέτρων επιστροφής (rebate) ή αυτόματης επιστροφής (claw back) ή άλλων παρόμοιων μέτρων σε βάρος επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τομέα της παροχής υπηρεσιών υγείας και εμπορίας φαρμακευτικών σκευασμάτων, ιατροτεχνολογικών προϊόντων και συμπληρωμάτων ειδικής διατροφής.
γ. Επανακαθορίζονται ζητήματα αναφορικά με τη διαδικασία έκδοσης διαταγής πληρωμής. (άρθρα 25-30)
2. Τροποποιείται ο Κώδικας δικαστικών υπαλλήλων (ν.4798/2021) και μεταξύ άλλων, επανακαθορίζονται θέματα σχετικά με τις χορηγούμενες γονικές άδειες ανατροφής τέκνου, τις αποσπάσεις των εν λόγω υπαλλήλων καθώς και με τη διαδικασία επιλογής προϊσταμένων αυτών. (άρθρα 31- 33)
3. Τροποποιείται ο Κώδικας Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών (ν. 4938/2022) και μεταξύ άλλων:
α. Επαναπροσδιορίζεται η διαδικασία συγκρότησης των συμβουλίων διεύθυνσης των δικαστηρίων στις περιπτώσεις λήξης, για οποιονδήποτε λόγο, της θητείας του προέδρου ή των τακτικών μελών, κατά το οριζόμενο χρονικό διάστημα, όταν η απομένουσα θητεία τους υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες.
β. Μετατίθεται, για την 16η.9.2025, η έναρξη ισχύος του προβλεπόμενου κωλύματος εντοπιότητας δικαστικών λειτουργών.
γ. Επανακαθορίζονται ζητήματα σχετικά με τη διαδικασία εκλογής της ηγεσίας του δικαστικού σώματος.
δ. Επανακαθορίζεται η διάρκεια της παράτασης της απόσπασης των δικαστικών λειτουργών που είναι αποσπασμένοι στο Υπουργείο Δικαιοσύνης για την εκτέλεση συγκεκριμένων έργων (άρθρο 7 π.δ.30/2025).
ε. Ρυθμίζονται θέματα σχετικά με την ένταξη των υπηρετούντων, κατά την έναρξη ισχύος του ν. 5108/2024, ειρηνοδικών στη γενική επετηρίδα των πρωτοδικών και διευκρινίζεται ότι οι εν λόγω, μετά την ένταξή τους, δεν μετατίθενται για μια τριετία χωρίς αίτησή τους, παρέχεται δε το δικαίωμα προσφυγής στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου σε περίπτωση απόρριψης της αίτησης ένταξης.
στ. Επιτρέπεται η διενέργεια των προβλεπόμενων επιδόσεων προς τους δικαστικούς λειτουργούς με ηλεκτρονικά μέσα, στην υπηρεσιακή ηλεκτρονική διεύθυνση του δικαστικού λειτουργού, εφόσον τα έγγραφα που επιδίδονται φέρουν προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα.
(άρθρα 35 – 39)
4. Παρατείνεται η άδεια ανατροφής τέκνου καθώς και η αναρρωτική άδεια σε πρώην ειρηνοδίκες, οι οποίοι, κατά το διάστημα της άδειάς τους, συμμετέχουν στα προβλεπόμενα προγράμματα επιμόρφωσης (άρθρο 7 του ν.5108/2024).
(άρθρο 40)
5. Τροποποιείται ο Κώδικας Συμβολαιογράφων (ν.2830/2000) και μεταξύ άλλων:
α. Καταργείται το ανώτατο ηλικιακό όριο για τον διορισμό συμβολαιογράφου.
β. Επανακαθορίζονται θέματα σχετικά με τον καθορισμό του αριθμού των θέσεων προς πλήρωση με εισαγωγικό διαγωνισμό υποψηφίων συμβολαιογράφων, εφόσον δεν έχουν καλυφθεί με αίτηση μετάθεσης.
γ. Επιτρέπεται, οποτεδήποτε και ανεξάρτητα από άλλες προϋποθέσεις, σε συμβολαιογράφους, στους οποίους έχει αναγνωρισθεί από την αρμόδια Διεύθυνση του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον εξήντα επτά τοις εκατό (67%) για τις οριζόμενες παθήσεις, να μετατίθενται σε προσωποπαγή θέση σε πρώην ειρηνοδικειακή περιφέρεια της επιλογής τους, κατόπιν σχετικής αίτησής τους προς το Υπουργείο Δικαιοσύνης. (άρθρα 41 – 43)
6. Τροποποιείται ο Κώδικας Δικαστικών Επιμελητών (ν. 2318/1995) και συγκεκριμένα, αυξάνεται το όριο ηλικίας:
– συμμετοχής υποψηφίων στον διαγωνισμό δικαστικών επιμελητών,
– υποχρεωτικής αποχώρησης από την υπηρεσία των δικαστικών επιμελητών. (άρθρα 44 – 45)
7. Επανακαθορίζονται οι προϋποθέσεις της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, μεταξύ των οποίων δεν συνιστά ιατρική αδυναμία κυοφορίας κατά την έννοια του παρόντος η αδυναμία κυοφορίας λόγω φύλου. (άρθρο 46)
8. Παρέχεται η δυνατότητα στο προσωπικό που υπηρετεί με απόσπαση στην Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, από τους αναφερόμενους φορείς προέλευσης, να μεταταχθεί, κατά παρέκκλιση κάθε αντίθετης ρύθμισης, σε κενές οργανικές θέσεις ή ελλείψει κενής σε συνιστώμενες προσωποπαγείς θέσεις με ταυτόχρονη δέσμευση ισάριθμων θέσεων μόνιμου προσωπικού στον Οργανισμό της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου. (άρθρο 47)
9. Αυξάνονται, κατά τριάντα (30), οι οργανικές θέσεις των δικαστικών λειτουργών πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης με τον βαθμό του εφέτη, ο συνολικός αριθμός των οποίων ορίζεται σε τετρακόσιους είκοσι επτά (427).
(άρθρο 49)
10. Τροποποιείται το άρθρο 127 του ν. 4820/2021 και επανακαθορίζεται η διαδικασία διενέργειας ελέγχου του Ειδικού Λογαριασμού Εγγυήσεων Γεωργικών Προϊόντων. (άρθρο 50)
11. Παρατείνεται, κατά ένα (1) έτος, η ισχύς του πίνακα επιλαχόντων του διαγωνισμού για την πλήρωση κενών οργανικών θέσεων αστυνομικού τομέα της Δικαστικής Αστυνομίας, που έγινε σύμφωνα με την Προκήρυξη 1 ΔΑ 2023. (άρθρο 51)
12. Τροποποιείται ο ν. 4963/2022 που αφορά σε θέματα προσωπικού της Δικαστικής Αστυνομίας και συγκεκριμένα:
α. Προβλέπεται ότι οι αμοιβές που καταβάλλονται στους επιμορφωτές και στα μέλη των ομάδων εργασίας υποστήριξης των επιμορφωτικών σεμιναρίων, που παρακολουθεί το προσωπικό του αστυνομικού τομέα Δικαστικής Αστυνομίας, καθορίζονται σύμφωνα με το άρθρο 52 του ν. 4871/2021 και τις κατ’ εξουσιοδότηση αυτού αποφάσεις (καταβολή αμοιβής στο προσωπικό της Εθνικής Σχολής Δικαστών για την εισαγωγή, την κατάρτιση και τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση των δικαστικών λειτουργών και υπαλλήλων).
β. Παρέχεται νομοθετική εξουσιοδότηση για τη ρύθμιση ζητημάτων σχετικά με τη διεξαγωγή των επιμορφωτικών σεμιναρίων για το προσωπικό του πολιτικού τομέα της Δικαστικής Αστυνομίας.
γ. Επανακαθορίζονται οι προϋποθέσεις σχετικά με τη διαδικασία αμοιβαίας μετάθεσης υπαλλήλων του αστυνομικού τομέα Δικαστικής Αστυνομίας.
(άρθρα 52, 53)
13. Παρέχεται η δυνατότητα σύστασης, με την προβλεπόμενη κανονιστική πράξη, Αυτοτελών Γραφείων Προστασίας Ανήλικων Θυμάτων σε κάθε εφετειακή περιφέρεια καθώς και ο καθορισμός των οργανικών θέσεων του προσωπικού τους και η κατανομή τους.(άρθρο 54)
14. Καθίσταται το Ταμείο Χρηματοδοτήσεως Δικαστικών Κτιρίων (ΤΑ.Χ.ΔΙ.Κ.), αντί του δημοσίου, φορέας είσπραξης του παραβόλου των 100 ευρώ για την υποβολή της αίτησης συμμετοχής στις εξετάσεις υποψήφιων διαμεσολαβητών (άρθρο 28 ν. 4640/2019). (άρθρο 55)
15. α. Εφαρμόζονται ανάλογα οι ισχύουσες διατάξεις (άρθρο 84Α του ν. 4624/2019) σχετικά με την άμεση εκτέλεση εισαγγελικής διάταξης για δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων και στις περιπτώσεις κακουργήματος με στοιχεία βίας, ο δράστης του οποίου κρίνεται επικίνδυνος για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια και διαφεύγει τη σύλληψη, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα.
β. Επαναπροσδιορίζονται τα αρμόδια όργανα και διευρύνεται το αντικείμενο της παρεχόμενης νομοθετικής εξουσιοδότησης, με την οποία καθορίζεται, μεταξύ άλλων, η διαδικασία έγκρισης των προς διάθεση χρηματικών ποσών για τις ανάγκες της συγκεκαλυμμένης δράσης, στο πλαίσιο της έρευνας με συγκαλυμμένα στοιχεία ταυτότητας από ανακριτικό υπάλληλο ή ιδιώτη [«ανακριτική διείσδυση» (άρθρο 254 παρ.1 περ. β) του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας)]. (άρθρο 56 – 57)
16. Εισάγονται ρυθμίσεις που αφορούν στην κτηματολογική διαμεσολάβηση σε υποθέσεις με εναγόμενους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (άρθρο 6 του ν. 2664/1998) και συγκεκριμένα, προβλέπεται, κατά παρέκκλιση των ισχυουσών διατάξεων (άρθρο 6 παρ.2 του ν. 4640/2019), η συμμετοχή τους στην υποχρεωτική αρχική συνεδρία διαμεσολάβησης και σε εκούσια διαμεσολάβηση και η εκπροσώπησή τους από τους υπηρετούντες Δικηγόρους-Νομικούς Συμβούλους με σχέση έμμισθης εντολής ή με ειδική προς τούτο πληρεξουσιότητα και εντολή, αντίστοιχα, σε περίπτωση που δεν εκπροσωπούνται κατά τον νόμο ή το καταστατικό τους από λειτουργούς του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους. (άρθρο 59)
17. Ρυθμίζονται εκ νέου ζητήματα σχετικά με την επιμόρφωση δικηγόρων που ασκούν καθήκοντα νομικών παραστατών στο πλαίσιο της διαδικασίας διαμεσολάβησης του ν. 4640/2019 και συγκεκριμένα:
α. Διευρύνονται οι δικαιούχοι συμμετοχής στα εξειδικευμένα για τον σκοπό αυτό επιμορφωτικά σεμινάρια, στους οποίους περιλαμβάνονται και οι ασκούμενοι δικηγόροι.
β. Επανακαθορίζονται οι πηγές χρηματοδότησης της δαπάνης για τη διεξαγωγή των ανωτέρω επιμορφωτικών σεμιναρίων, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται ο τακτικός προϋπολογισμός και το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (κατά τα ισχύοντα, η σχετική δαπάνη καλύπτεται από συγχρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση προγράμματα και πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας).(άρθρο 60)
18. Ορίζεται ότι η αποζημίωση που καταβάλλεται στους δικηγόρους, στους οποίους ανατίθεται η διεκπεραίωση συγκεκριμένων υποθέσεων δικαστηριακής ύλης (εγγραφή και εξάλειψη συναινετικής προσημείωσης υποθήκης και έκδοση του κληρονομητηρίου) στο πλαίσιο του ν. 5095/2024, είναι ακατάσχετη, δεν υπόκειται σε κανενός είδους παρακράτηση και δεν συμψηφίζεται με οφειλές των δικαιούχων προς το Ελληνικό Δημόσιο ή τα ασφαλιστικά ταμεία από οποιαδήποτε αιτία, οι δικαιούχοι δε αυτής απαλλάσσονται από την υποχρέωση καταβολής οποιουδήποτε φόρου, εισφοράς ή κράτησης υπέρ τρίτων κ.λπ., κατ’ ανάλογη εφαρμογή της παρ.3 του άρθρου 108, του π.δ. 26/2012, σχετικά με τα ισχύοντα για την αποζημίωση των δικαστικών αντιπροσώπων στις βουλευτικές εκλογές. (άρθρο 61)
19. Διαπιστώνεται, η κατάργηση της παρ.2 του άρθρου 3 του ν. 3126/2003, σχετικά με την εξάλειψη του αξιόποινου των πράξεων των Υπουργών, από την έναρξη ισχύος του Ψηφίσματος της 25ης Νοεμβρίου 2019 της Θ’ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 110 του Συντάγματος. (άρθρο 62)