Ο ρόλος των Υποδομών Μεταφορών ως μέρος ενός ανθεκτικότερου μοντέλου ανάπτυξης

Ο ρόλος των Υποδομών Μεταφορών ως μέρος ενός ανθεκτικότερου μοντέλου ανάπτυξης

10/12/2020

Στη συμβολή που αναμένεται να έχουν οι επενδύσεις στις υποδομές μεταφορών στην ταχεία ανάταξη της ελληνικής οικονομία και στην αύξηση της δυνητικής ανάπτυξης της, στο πλαίσιο ενός ανθεκτικότερου μοντέλου, αναφέρθηκε  ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ κ. Δημήτρης Σκάλκος στο συνέδριο του Economist με θέμα στο συνέδριο του Economist με θέμα «EU recovery and resilience fund for Greece».

Παρατίθεται το πλήρες κείμενο της Ομιλίας και το σχετικό video:

“Ο ρόλος των Υποδομών Μεταφορών ως μέρος ενός ανθεκτικότερου μοντέλου ανάπτυξης”

Η Ελλάδα στις περασμένες δεκαετίες δέσμευσε σημαντικούς πόρους στην ανάπτυξη βασικών υποδομών μεταφορών καθώς στερούνταν βασικών μεταφορικών δικτύων. Αντίθετα τομείς όπως του ανθρώπινου δυναμικού και του περιβάλλοντος ενδεχομένως δεν χρηματοδοτήθηκαν επαρκώς ώστε να εκμεταλλευτούμε πλήρως τις αναπτυξιακές δυνατότητες της οικονομίας.

Ωστόσο, οι ανάγκες μεγάλων επενδύσεων στις υποδομές μεταφορών παραμένουν σημαντικές. Τούτο διότι, η εξαιρετικά δυσχερής δεκαετία 2009-2019 για τα δημόσια οικονομικά της χώρας και κατ’ επέκταση για τις δημόσιες επενδύσεις της συνετέλεσε στη διεύρυνση του επενδυτικού κενού ως προς τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και, κατά συνέπεια, ενέτεινε το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας της οικονομίας αλλά και την περαιτέρω απόκλιση (αντί του στόχου της σύγκλισης) των ελληνικών περιφερειών από τις άλλες ευρωπαϊκές περιφέρειες.  

Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι οι μεταφορές αποτελούν σημαντικό διευκολυντή της ανάπτυξης (growth enabler) καθώς διευρύνουν και ολοκληρώνουν τις αγορές. Το Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία («Έκθεση Πισσαρίδη»), που δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα, επισημαίνει χαρακτηριστικά ότι η ενίσχυση των υποδομών μεταφορών δημιουργεί τις προϋποθέσεις για μία περισσότερο δυναμική συμμετοχή των ελληνικών επιχειρήσεων στις ευρωπαϊκές και διεθνείς αλυσίδες αξίας και κάνει αναφορά στην αναγκαιότητα αναβάθμισης των οδικών αξόνων και των λιμενικών υποδομών.

Ακόμη δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε το περιβάλλον που δημιούργησε η πανδημία του covid-19. Σε αυτές τις ασφυκτικές συνθήκες για την οικονομική δραστηριότητα, που ισοδυναμούν με ένα ταυτόχρονο σοκ τόσο για την προσφορά όσο και τη ζήτηση, οι επενδύσεις στα δημόσια έργα μπορούν να λειτουργήσουν, τουλάχιστον σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, ως επιταχυντής της ανάπτυξης (growth accelerator).

‘Έτσι λοιπόν, είτε από την πλευρά της προσφοράς (προσέλκυση επενδύσεων) είτε από την πλευρά της ζήτησης (τόνωση της απασχόλησης), η υλοποίηση ενός φιλόδοξου επενδυτικού προγράμματος στις υποδομές μεταφορών θα συμβάλει στην ταχεία ανάταξη της ελληνικής οικονομίας αλλά και στην αύξηση της δυνητικής ανάπτυξής της.

Βέβαια πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι δεν έχουν όλες οι επενδύσεις στις υποδομές μεταφορών τον ίδιο πολλαπλασιαστή. Οι επενδύσεις σε λιμενικές υποδομές, αεροδρόμια και σιδηρόδρομο παρουσιάζουν μεγαλύτερο πολλαπλασιαστή συγκριτικά με τις επενδύσεις στις οδικές μεταφορές. Απαιτείται λοιπόν σαφής προτεραιοποίηση έργων, προκρίνοντας αυτές με το μεγαλύτερο αναπτυξιακό αποτύπωμα στην οικονομία.

Η χώρα μας μετά από πολλά χρόνια έχει διαθέσιμους τους αναγκαίους πόρους από πολλές διαφορετικές χρηματοδότησης. Από το νέο ΕΣΠΑ για την περίοδο 2021-2027 προγραμματίζουμε την ενίσχυση επενδύσεων σε έργα υποδομών μεταφορών της τάξης των 4 δισ. ευρώ. Ενώ από το μηχανισμό του CEF II (Connecting Europe Facility), οι διαθέσιμοι πόροι προσεγγίζουν τα 1,2 δισ. ευρώ. Και βέβαια δεν πρέπει να ξεχνάμε τους συγκριτικά πολύ λιγότερους, όχι όμως και αμελητέους, εθνικούς πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ).

Σε αυτούς τους πόρους θα προστεθούν οι σημαντικοί πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης. Θα μου επιτρέψετε να μην αναφερθώ σε συγκεκριμένο ύψος πιστώσεων ή έργα καθώς δεν έχουμε ακόμη υποβάλλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς έγκριση το τελικό μας σχέδιο και γνωρίζετε ότι αυτό το διάστημα διεξάγεται η διαδικασία διαβούλευσης με τους κοινωνικο-οικονομικούς εταίρους.

Περιορίζομαι να επισημάνω τους κύριους άξονες των σχεδιαζόμενων παρεμβάσεων μας στις υποδομές μεταφορών συνδιαστικά από τους πόρους του RRF, του CEF και του ΕΣΠΑ:

– την ολοκλήρωση των βασικών οδικών αξόνων (όπως ο Ε-65),
– την αναβάθμιση των ενδο-περιφερειακών δικτύων οδικών μεταφορών,
– την περαιτέρω ανάπτυξη των πολυτροπικών (multimodal) μεταφορών, τον περαιτέρω εκσυγχρονισμό των περιφερειακών αεροδρομίων, τις λιμενικές υποδομές (και τη σύνδεσή τους με το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας), την ανάπτυξη του πολύπαθου σιδηροδρομικού δικτύου (το πλέον φιλικό προς το περιβάλλον μέσο και με σπουδαίες δυνατότητες για τη διακίνηση των εμπορευμάτων) με την ολοκλήρωση του άξονα του ΠΑΘΕΠ (Πάτρα-Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Προμαχώνας),
– ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα για την οδική ασφάλεια (ας μην ξεχνούμε πως οι μεταφορές αποτελούν ένα δημόσιο αγαθό),
– το «πρασίνισμα» (greening) των μεταφορών με τη χρηματοδότηση έργων ΣΒΑΚ (δηλαδή Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας) και την ανανέωση του γερασμένου στόλου με την προώθηση της ηλεκτροκίνησης.

Αυτή η σημαντική ευκαιρία για την αναβάθμιση των υποδομών μεταφορών της χώρας είναι ταυτόχρονα και μία μεγάλη πρόκληση. Καθώς οι προσφερόμενοι πόροι δεν θα είναι διαθέσιμοι εις το διηνεκές, αλλά θα πρέπει να χρηματοδοτήσουν έργα που ολοκληρωθούν εντός ασφυκτικών χρονοδιαγραμμάτων, είναι σημαντικό να απλοποιήσουμε το πλαίσιο υλοποίησης τους (αδειοδοτήσεις, δημοπράτηση, ν. 4412/16), να ενισχύσουμε τη δεξαμενή ώριμων έργων με ένα μηχανισμό ωρίμανσης έργων (project preparation facility), να ενισχύσουμε το μηχανισμό παρακολούθησής τους.

Αυτό, σε αδρές γραμμές, είναι το πλαίσιο που κινούμαστε στις υποδομές μεταφορών. Είναι ένα στοίχημα που μπορούμε και πρέπει να κερδίσουμε.

Βίντεο: YouTube ΕΣΠΑ

https://youtu.be/iTBvPwRkK1Y

Πηγή