Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Οι Βρυξέλλες και η νυχτερινή ζωή είναι δύο έννοιες ασυμβίβαστες, αλλά για τους μόνιμους αντιπροσώπους των 27 χωρών μελών της ΕΕ, η πρωτεύουσα του Βελγίου έχει γίνει πλέον μια πόλη που δεν κοιμάται ποτέ! Οι 27 πρεσβευτές που μετέχουν στο Coreper, διαπραγματεύονται εδώ και εβδομάδες τις κυρώσεις που θέλει να επιβάλει η Κομισιόν κατά της Ρωσίας και δεν αποκλείεται να μείνουν άγρυπνοι άλλο ένα Σαββατοκύριακο. Εκτός και αν η γαλλική προεδρία της ΕΕ κατορθώσει να τετραγωνίσει τον κύκλο!
Η Κομισιόν προτείνει ένα σταδιακό εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, αρχής γενομένης από τον προσεχή Οκτώβριο, αλλά οι ενστάσεις αρκετών χωρών μελών είναι πολλές και οι αντιδράσεις μεγάλες. Χώρες, όπως η Ουγγαρία, η Σλοβακία, η Τσεχία εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό πετρέλαιο και είναι στα …κάγκελα, καθώς δεν έχουν διέξοδο στη θάλασσα για να εφοδιαστούν από δεξαμενόπλοια. Αποτέλεσμα; Η ΕΕ «πρότεινε μια αναθεώρηση της απαγόρευσης των πετρελαϊκών κυρώσεων, δίνοντας στην Ουγγαρία και τη Σλοβακία περιθώριο ως το τέλος του 2024, για να συμμορφωθούν», γράφει το Bloomberg. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν, που είναι αντίθετος στην πρόταση της ΕΕ για εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, για να μην ασκήσει βέτο αξιώνει μάλιστα πενταετή εξαίρεση.
«Πυρηνική βόμβα»
Μια απαγόρευση του ρωσικού πετρελαίου θα ισοδυναμούσε με «πυρηνική βόμβα» στην οικονομία της Ουγγαρίας, έγραψε ο Ορμπαν σε επιστολή του στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν «Εάν η Επιτροπή επιμείνει στην έγκριση της πρότασής της, θα πρέπει να φέρει την πλήρη ευθύνη για μια ιστορική αποτυχία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης», λέει ο Ούγγρος πρωθυπουργός. Η Ουγγαρία ανακοίνωσε επίσης ότι θα προχωρήσει σε μια συμφωνία για την επέκταση του πυρηνικού εργοστασίου Paks με τη ρωσική εταιρεία Rosatom.
Η Ουγγαρία δεν είναι η μόνη χώρα που αντιδρά. Η Τσεχία αναμένεται επίσης να λάβει εξαίρεση μέχρι τον Ιούνιο του 2024. Μεταβατική περίοδο δύο έως τριών ετών ζητάει και η Βουλγαρία, αν και πιέζει ακόμη και να εξαιρεθεί εξ ολοκλήρου από το εμπάργκο.
Μιά άλλη πρόταση της Κομισιόν έχει προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Κύπρος και η Μάλτα, όπως γράφει η ιστοσελίδα Politico: Η φον ντερ Λάιεν θέλει στο έκτο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας να περιληφθεί και η απαγόρευση μεταφοράς ρωσικού πετρελαίου με πλοία που φέρουν ευρωπαϊκή σημαία (ή ελεγχόμενα από ευρωπαϊκές οντότητες). Κάτι τέτοιο όμως θα έπληττε ευθέως τις τρεις χώρες της Μεσογείου, σημειώνει η ευρωπαϊκή ιστοσελίδα. Με την Ευρώπη να προσπαθεί να απογαλακτιστεί από το ρωσικό πετρέλαιο, ένα από τα κύρια ζητήματα που αντιμετωπίζουν όμως σχεδόν όλες οι χώρες μέλη, είναι οι προκλήσεις των υποδομών.
Τα «αγκάθια» του LNG
Η ΕΕ επιδιώκει να αυξήσει μαζικά τις εισαγωγές LNG, το οποίο έχει το πλεονέκτημα ότι μπορεί να μεταφερθεί με πλοίο από οπουδήποτε στον κόσμο.Η εισαγωγή LNG απαιτεί όμως την κατασκευή μεγάλων τερματικών σταθμών ή τουλάχιστον την αγορά πλωτών μονάδων αποθήκευσης και επαναεριοποίησης (FSRU) για εισαγόμενο LNG. Οι ανακοινώσεις για την αγορά ή την ενοικίαση τέτοιων μονάδων έχουν πολλαπλασιαστεί τις τελευταίες εβδομάδες, με αποτέλεσμα κάθε χώρα να θέλει να αποκτήσει τέτοιες δομές,το συντομότερο δυνατό.
Αλλά η εύρεση μιας πλωτής μονάδας μπορεί να αποδειχθεί περίπλοκη υπόθεση, καθώς είναι σπάνια και η ζήτηση είναι πολύ υψηλή. Θα μπορούσε να προβλεφθεί η ναυπήγηση πλοίων, αλλά τα ναυπηγεία που παράγουν τέτοιες μονάδες υπάρχουν κυρίως στην Ασία και τα βιβλία παραγγελιών τους είναι ήδη πλήρη για τα επόμενα χρόνια.
Οι διαφωνίες αφορούν ακόμη και τους τερματικούς σταθμούς υγροποιημένου αερίου, που θα υποδέχονται τα δεξαμενόπλοια μεταφοράς LNG. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, οργανώσεις προστασίας του περιβάλλοντος έχουν προσφύγει στη δικαιοσύνη κατά των σχεδίων κατασκευής τέτοιων σταθμών, για οικολογικούς λόγους. Ο Πράσινος υπουργός Οικονομικών, Ρόμπερτ Χάμπεκ δεν δίστασε να επικρίνει τις οικολογικές οργανώσεις ότι «παίζουν το παιγνίδι του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν». Ο Χάμπεκ προειδοποίησε μάλιστα ότι χωρίς τους νέους τερματικούς σταθμούς LNG, ο εφοδιασμός της Γερμανίας με φυσικό αέριο «δεν θα ήταν εγγυημένος». Η γερμανική κυβέρνηση έχει ήδη αποκτήσει τέσσερα ειδικά πλοία για την επεξεργασία και τη μεταφορά LNG.
Πληθωρισμός στο διηνεκές;
Οι αντιδράσεις πάντως είναι αυτονόητο ότι συνδέονται και με τις επιπτώσεις που θα έχει ένα εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο και στις τσέπες των Ευρωπαίων πολιτών. Ο Λουντοβίκ Σουμπράν, επικεφαλής οικονομολόγος της Allianz, πιστεύει ότι λόγω του εμπάργκο, η τιμή του πετρελαίου θα φτάσει το πολύ στα 150 δολάρια το βαρέλι. Η τελική επίπτωση στις ευρωπαϊκές οικογένειες θα πρέπει να ανέλθει στα 100 -200 ευρώ, ετησίως. Οι επιπτώσεις θα είναι όμως πιο μεγάλες για τομείς που εξαρτώνται από το ντίζελ, όπως η γεωργία και οι μεταφορές.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία «στρατιωτικοποιεί» όμως προοδευτικά την παγκόσμια οικονομία. Οι δυτικές χώρες μπορεί να μην εμπλέκονται άμεσα στη σύγκρουση, όπως η Ρωσία και η Ουκρανία, αλλά είναι πλέον σαφές ότι οι αλλαγές και οι θυσίες δεν θα λείψουν για τους Ευρωπαίους πολίτες. Αν και είναι ακόμα πολύ νωρίς για να πούμε πότε και πώς θα τελειώσει αυτός ο εφιάλτης, τα σημάδια μιας νέας τάξης πραγμάτων είναι εμφανή. Οι εταιρείες δεν θα μπορούν πλέον να οργανώνουν την παραγωγή τους, απλώς εξετάζοντας μόνο το χαμηλότερο κόστος. Οι επιχειρηματικές επιλογές θα περιορίζονται από γεωπολιτικά στοιχεία που θα καθορίσουν και τη νέα περίμετρο, στην οποία μπορούν να κινηθούν. Ως εκ τούτου, τα κριτήρια αποτελεσματικότητας θα αντικατασταθούν εν μέρει από εκείνα της εμπιστοσύνης και αυτό θα έχει ισχυρή επίπτωση: οι πληθωριστικές πιέσεις που τιμωρούν οικογένειες και επιχειρήσεις δεν πρόκειται να μειωθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα.
