Από την έντυπη έκδοση
Της Έφης Τριήρη
[email protected]
Με την ύφεση στην Ευρωζώνη προ των πυλών και με τα περιθώρια της ΕΚΤ για μεγάλες επιτοκιακές αυξήσεις να στενεύουν, οι διαμορφωτές νομισματικής πολιτικής φθάνουν πλέον σε αδιέξοδα.
Και αυτό την ώρα που η προσφορά-ρεκόρ σε κρατικά ομόλογα παρακωλύει και το «όπλο» της νομισματικής σύσφιγξης που αναμένεται να «ριχτεί στη μάχη» για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού. Και όλα αυτά με φόντο τη σθεναρή αντίσταση του Βερολίνου στις κοινές εκδόσεις χρέους, μια θέση που φρόντισε να ξεκαθαρίσει προκειμένου να αποφευχθεί η όποια σύγχυση από δημοσιεύματα που ήθελαν τον καγκελάριο Όλαφ Σολτς να κάνει άνοιγμα στο ευρωομόλογο για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, εξέλιξη που βάζει ξανά «φωτιά» στις ομολογιακές αποδόσεις του ευρώ και δη του ευρωπαϊκού Νότου.
Ο πληθωρισμός-ρεκόρ της Ευρωζώνης και ο κίνδυνος ενεργειακών ελλείψεων έχουν καταβαραθρώσει την εμπιστοσύνη στην ευρωπαϊκή οικονομία, με τα περιθώρια κινήσεων των «γερακιών» της ΕΚΤ, που κρατούν αυτή τη στιγμή το «τιμόνι» της νομισματικής πολιτικής, να αρχίζουν να στενεύουν για περαιτέρω μεγάλες επιτοκιακές αυξήσεις. «Η ΕΚΤ θα πρέπει να κινηθεί τώρα πολύ γρήγορα για να αποτρέψει τις πληθωριστικές προσδοκίες, προτού οι μισθολογικές διαπραγματεύσεις οδηγήσουν σε δευτερογενείς επιπτώσεις. Όταν η ύφεση χτυπήσει πλέον την πόρτα της Ευρωζώνης, θα είναι δύσκολο να προχωρήσουμε σε μεγαλύτερες επιτοκιακές αυξήσεις», αναφέρει ο Κάρστεν Τζάνιους, επικεφαλής οικονομολόγος της Bank J Safra Sarasin.
Βεβαίως, τα στοιχεία για το ΑΕΠ Ευρωζώνης τρίτου τριμήνου δεν πρόκειται να δημοσιοποιηθούν πριν από τις 31 Οκτωβρίου, τέσσερις ημέρες μετά τη συνεδρίαση αυτού του μηνός, ενώ η όποια αρχική ένδειξη ύφεσης θα εμπεριέχεται στα στοιχεία για το τελευταίο τρίμηνο του 2022 που θα ανακοινωθούν τον Ιανουάριο. Έως τότε οι περισσότεροι διαμορφωτές πολιτικής θέλουν να δουν το επιτόκιο καταθέσεων, σήμερα στο 0,75%, κοντά στο 2%, που σημαίνει περαιτέρω επιτοκιακές αυξήσεις της τάξης των 125 μονάδων βάσης.
Ενώ όμως οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ εμφανίζονται απρόθυμοι να κάνουν λόγο για το σημείο κορύφωσης των επιτοκίων, για τα «γεράκια» το «κλειδί» είναι η ταχύτητα. Καθώς όμως η ενεργειακή κρίση κατατρώει τα εισοδήματα των νοικοκυριών, οι ήπιοι ως προς τις απόψεις τους διαμορφωτές πολιτικής, τα λεγόμενα «περιστέρια» θα φέρουν αντίσταση. Ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ, Φίλιπ Λέιν, είναι μεταξύ αυτών που συνιστούν συγκράτηση, λέγοντας ότι είναι ακόμη πολύ νωρίς για να καθοριστεί η επόμενη κίνηση της ΕΚΤ. Ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Πορτογαλίας, Μάριο Σεντένο, εκφράζει επιφυλάξεις ότι η υπερβολικά μεγάλη αύξηση των επιτοκίων ενέχει τον κίνδυνο οπισθοχώρησης αργότερα, ενώ ο Ιγκνάσιο Βίσκο της ιταλικής κεντρικής τράπεζας προειδοποιεί για τον κίνδυνο ύφεσης.
BofA: Τα μέτρα ποσοτικής σύσφιγξης της ΕΚΤ θα δυσκολευθούν
Την κατάσταση κάνει ακόμη πιο εκρηκτική η πρόβλεψη της Bank of America (BofA) ότι η προσφορά ευρωπαϊκών κρατικών ομολόγων θα προσεγγίσει το επίπεδο-ρεκόρ των 400 δισ. ευρώ το επόμενο έτος, γεγονός που σημαίνει ότι τα μέτρα ποσοτικής σύσφιγξης της ΕΚΤ θα δυσκολευθούν να εφαρμοστούν. Πρόκειται για νούμερο κατά πολύ υψηλότερο από τα 120 έως 145 δισ. ευρώ που αναμένεται για φέτος, σύμφωνα με την BofA. Αυτή η αυξανόμενη προσφορά έρχεται μετά από μια παρατεταμένη περίοδο στη διάρκεια της οποίας τα μέτρα στήριξης της ΕΚΤ είχαν κρατήσει το ισοζύγιο της καθαρής προσφοράς αρνητικό από το 2015. Σύμφωνα με την αμερικανική επενδυτική τράπεζα, η αλλαγή αυτή καθιστά πολύ πιο δύσκολη την υλοποίηση της ποσοτικής σύσφιγξης της ΕΚΤ, εξηγώντας ότι ακόμη και σε «παθητική μορφή», η καθαρή ροή σε ευρωπαϊκά κρατικά ομόλογα μπορεί να αυξηθεί κατά 100 δισ. ευρώ. Οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ αναμένεται να ξεκινήσουν σύντομα τις συζητήσεις για το πότε θα αρχίσει το πρόγραμμα ποσοτικής σύσφιγξης, η διαδικασία δηλ. της πώλησης μέρους από τα κρατικά ομόλογα ύψους 4 δισ. ευρώ που διακρατεί η κεντρική τράπεζα στο χαρτοφυλάκιό της, με αρκετούς να ευελπιστούν σε μια απόφαση τον Δεκέμβριο.
Η Τράπεζα της Αγγλίας
Και ενώ η ΕΚΤ εξετάζει να αρχίσει τις πωλήσεις των κρατικών ομολόγων της, η Τράπεζα της Αγγλίας επιχειρεί ακόμη μεγαλύτερη παρέμβαση προκειμένου να σταματήσει το απότομο sell off στην αγορά κρατικού χρέους ύψους 2,3 τρισ. δολαρίων της Βρετανίας, επεκτείνοντας τις έκτακτες αγορές της και σε τίτλους συνδεδεμένους με τον πληθωρισμό. Επικαλούμενη «υπαρκτό κίνδυνο» για τη χρηματοοικονομική σταθερότητα, η Τράπεζα της Αγγλίας αποφάσισε να συμπεριλάβει στις καθημερινές αγορές κρατικών ομολόγων της, ύψους 10 δισ. στερλινών, και αγορές ομολόγων συνδεδεμένων με τον πληθωρισμό αξίας 5 δισ. στερλινών. Πρόκειται για την πέμπτη προσπάθεια που καταβάλλει η κεντρική τράπεζα σε διάστημα μόλις δύο εβδομάδων για να καθησυχάσει την αγορά.
