Γιώργος Κελεπούρης
Λογιστής Φοροτεχνικός Α’ Τάξης.
g.kelepouris@fworks.gr

Πάνω από ένας χρόνος έχει περάσει από την δημοσίευση του Ν. 4387/2016 «Ενιαίο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης» και δεν έχουν δωθεί καθαρές απαντήσεις σε μια σειρά από επίμαχα ερωτήματα. Ένα από αυτά είναι και ο τίτλος του συγκεκριμένου άρθρου.

Αρκετοί επιτηδευματίες προκειμένου να αποφύγουν κάποιες ασφαλιστικές επιβαρύνσεις έχουν επιλέξει την νομική μορφή της Ιδιωτικής Κεφαλαιουχικής Εταιρείας (ΙΚΕ). Βρίσκονται όμως πολλές φορές στη δυσάρεστη θέση να μην γνωρίζουν όταν έχουν παράλληλα την ιδιότητα του Εταίρου και του Διαχειριστή, αν θα πληρώσουν ασφαλιστικές εισφορές και για ποια εισοδήματα.

Στην περίπτωση που κάποιος είναι μόνο Διαχειστής σε μια ΙΚΕ ή Εταίρος σε μια μονοπρόσωπη ΙΚΕ τα πράγματα είναι καθαρά. Προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης από την ιδιότητα του Διαχειριστή και του μονοπρόσωπου Εταίρου αντίστοιχα, οπότε θα πληρώσει ασφαλιστικές εισφορές βάσει του εισοδήματος που τυχόν θα έχει από τις αντίστοιχες ιδιότητες.

Το επίμαχο όμως ερώτημα είναι το εξής:

Είμαι εταίρος και ταυτόχρονα διαχειριστής σε ΜΗ μονοπρόσωπη ΙΚΕ, με 2 ή περισσότερους εταίρους. Ποια εισοδήματα υπάγονται σε ασφαλιστικές εισφορές;

Πιο συγκεκριμένα αν έχω διανομή μερισμάτων, στο εισόδημα αυτό (των μερισμάτων) θα επιβάλλονται ασφαλιστές εισφορές;

Θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό, ανατρέχοντας στις ίδιες τις αποφάσεις και εγκυκλίους του Υπουργείου, παρόλο που τα πράγματα δεν είναι ξεκάθαρα.

Η γραμματική ερμηνεία των διατάξεων.

Το Υπουργείο με την απόφαση αριθ. 25599/1453/2017 στο άρθρο 2 παραγρ.1 «βάση υπολογισμού των ασφαλιστκών εισφορών» αναφέρει  τα εξής:

Για το έτος 2017, η βάση υπολογισμού των πάσης φύσεως ασφαλιστικών εισφορών των υπόχρεων καταβολής εισφορών που υπάγονται στην παρούσα απόφαση και στο άρθρο 39 του Ν. 4387/2016 , καθορίζεται με βάση το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα από την ασκούμενη δραστηριότητα ή την ιδιότητα που δημιουργεί την υποχρέωση υπαγωγής στην ασφάλισης

Υπογραμμίζουμε τις δύο λέξεις γιατί μπορούν να μας βοηθήσουν στην απάντηση του ερωτήματος. Εδώ τα πράγματα είναι καθαρά: για να προκύψει υποχρέωση ασφάλισης και άρα ασφαλιστικές εισφορές πρέπει να συντρέχει κάποια από τις δύο καταστάσεις ή και οι δύο. Τότε το αντίστοιχο εισόδημα από την δραστηριότητα ή την ιδιότητα υπάγεται σε ασφαλιστική εισφορά (βλέπε και άρθρο “Τελικά τα μερίσματα έχουν ασφαλιστικές εισφορές;“). Αν κάποιος δηλαδή είναι διαχειριστής σε μια ΙΚΕ τότε το εισόδημα από την διαχείριση υπάγεται σε ασφαλιστική εισφορά, γιατί αυτή η ιδιότητα του γεννάει την υποχρέωση ασφάλισης.

Επίσης η εγκύκλιος 1/2017 του ΕΦΚΑ «Ενιαίοι κανόνες υπολογισμού ασφαλιστικών εισφορών Ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολούμενων από 01/01/2017» στο μέρος B «προσδιορισμός εισοδημάτων» όπου γίνεται η κατηγοριοποίηση των εισοδημάτων αναφέρεται μόνο στο εισόδημα του διαχειριστή της ΙΚΕ και του μονοπρόσωπου Εταίρου της ΙΚΕ.

Κατά την γραμματική λοιπόν διατύπωση και ερμηνεία των εγκυκλίων, ο Διαχειριστής και Εταίρος ταυτόχρονα της μη μονοπρόσωπης ΙΚΕ έχει υποχρέωση ασφάλισης μόνο από την ιδιότητα του διαχειριστή.
Εξάλλου και στον πρώην ΟΑΕΕ οι διατάξεις όριζαν ότι υπάγονταν στην ασφάλιση υποχρεωτικά, ο Διαχειριστής της ΙΚΕ και ο μονοπρόσωπος Εταίρος.

Έτσι η ταυτόχρονη ιδιότητα του Εταίρου δεν επηρεάζει την υποχρέωση ασφάλισης. Στο εισόδημα που τυχόν θα έχει από την ιδιότητα αυτή (μερίσματα) δεν πρέπει να επιβάλλεται ασφαλιστική εισφορά γιατί αυτή η ιδιότητα δεν τον υποχρεώνει σε ασφάλιση.

Ποια είναι η τρέχουσα συμπεριφορά και άποψη του Υπουργείου!

Η απάντηση του Υπουργείου στο παραπάνω θέμα είναι ότι όταν κάποιος έχει την ιδιότητα του Διαχειριστή και του Εταίρου σε μια ΙΚΕ τότε και στο εισόδημα από τα μερίσματα επιβάλλεται ασφαλιστική εισφορά.

Για να «θεμελιώσει» μάλιστα αυτή την άποψη υποστηρίζει ότι τα μερίσματα κατατάσσονται στην κατηγορία της επιχειρηματικής δραστηριότητας σύμφωνα με την εγκ.1 του 2017 «Ενιαίοι κανόνες υπολογισμού ασφαλιστικών εισφορών Ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολούμενων απο 01/01/2017» που αναφέραμε παραπάνω. Έτσι έχουμε ακόμη και παραδείγματα όπου κάποιος που είχε μια ατομική επιχείρηση την οποία έχει κλείσει, και σήμερα είναι μόνο διαχειριστής σε μια ΙΚΕ να του καταλογίζονται εισφορές, όχι μόνο στο εισόδημα του διαχειριστή, αλλά και στο εισόδημα από την ατομική επιχείρηση παρόλο που αυτή η δραστηριότητα πλέον δεν υπάρχει.

Υπάρχουν ακόμη και διαφορετικές προσεγγίσεις ανάμεσα σε υπηρεσίες του υπουργείου για το θέμα αυτό και ελπίζουμε άμεσα να υπάρξει κάποια γραπτή απάντηση που να διευκρινίζει το θέμα προς αποφυγή αντιφάσεων ανάμεσα στην νομοθεσία και την πρακτική.

Προς αναζήτηση λύσεων

Η αγωνία χιλιάδων επιτηδευματιών για να ανταποκριθούν στο κόστος της ασφαλιστικής επιβάρυνσης είναι τεράστια, ειδικά σήμερα που τα έσοδα είναι περιορισμένα. Μία λύση μπορεί να βρεθεί αν αποφεύγαμε τις διπλές ιδιότητες που δημιουργούν επιβαρύνσεις μέχρι το τοπίο να ξεκαθαρίσει και αναζητώντας λύσεις με λιγότερο ασφαλιστικό κόστος.