Στην κρισιμότερη γενιά κτηματογράφησης, προβλέπεται να μπει εντός του Φθινοπώρου το Εθνικό Κτηματολόγιο, κηρύσσοντας την έναρξη της τελευταίας φάσης του μεγάλου έργου που περιλαμβάνει την συλλογή δηλώσεων για πάνω από το μισό της ελληνικής επικράτειας, το οποίο αντιστοιχεί στο 67,5% της έκτασης της χώρας.

Πρόκειται για το μεγαλύτερο και δυσκολότερο κομμάτι κτηματογράφησης (18,5 εκατομμύρια δικαιώματα) καθώς βρίσκεται σε αγροτικές περιοχές και αυτό δυσχεραίνει τα αποδεικτικά στοιχεία για τους πολίτες που καλούνται μέσα σε λίγους μήνες να επιστρατεύσουν κάθε μέσο ώστε να αποδείξουν ότι τα περιουσιακά στοιχεία που δηλώνουν τους ανήκουν. Εάν φανούν αμελής, δεν θα μπορούν να ολοκληρώσουν καμία συμβολαιογραφική πράξη.

Η διαφορά από τα μέχρι σήμερα προγράμματα κτηματογράφησης είναι ότι υλοποιούνταν σε αστικές περιοχές και αγροτικές που έχουν όμως γεωργική γη που καλλιεργείται και έχει αξία.

Στις αγροτικές περιοχές και τα χωριά που θα φτάσει σε λίγους μήνες το κτηματολόγιο πολλοί είναι εκείνοι που έχουν αποκοπεί από την περιουσία τους και δεν ξέρουν ούτε που βρίσκονται τα αγροτεμάχιά τους. Αν τα ακίνητα αυτά δεν δηλωθούν, τότε αρχικά θα καταχωρηθούν ως αγνώστου ιδιοκτήτη και αν δεν γίνουν στους προβλεπόμενους χρόνους, οι σχετικές διορθώσεις, τότε θα περιέλθουν στο δημόσιο. «Το σημαντικότερο στοιχείο για τον κόσμο που το κτηματολόγιο θα φτάσει στην περιοχή του είναι να ξέρει που βρίσκεται η περιουσία του ώστε να μπορέσει να τη δηλώσει. Για να έχει κάποιος περιουσία πρέπει και να την γνωρίζει”, αναφέρει η διευθύνουσα σύμβουλος της Ελληνικό Κτηματολόγιο κ. Χριστίνα Κλωνάρη από τα εμπειρότερα στελέχη του κτηματολογίου.

Αυτή όμως η διαπίστωση παρακινεί τον κόσμο να ζητήσει την συνδρομή της παλαιάς γενιάς (γείτονες, παππούδες) ώστε στοιχειωδώς να αποτυπώσει τα όρια της περιουσίας του. Από το κτηματολόγιο εκτιμούν ότι το ποσοστό αυτό στις υπό κτηματογράφηση περιοχές που είναι κυρίως αγροτικές, μη καλλιεργήσιμες, θα είναι υψηλό. “Μία ασφαλής λύση θα ήταν η έκδοση τοπογραφικού όμως σε πολλές περιοχές η αξία του μπορεί να είναι μεγαλύτερη από την αξία της γης” σημειώνει η κ. Κλωνάρη.

Γι αυτό και με ένα κινητό νέας γενιάς που υποστηρίζει σύστημα γεωγραφικού εντοπισμού GPS, μπορεί κάποιος ακόµη και µόνος του να εντοπίσει τη θέση του ακινήτου του, σηµειώνοντας τις συντεταγµένες του και εκδίδοντας έτσι ένα “ερασιτεχνικό” τοπογραφικό που στην συνέχεια θα προσκομίσει με την δήλωσή του. Η αξιοπιστία της συγκεκριμένης μεθόδου παρουσιάζει αποκλίσεις (από 3 έως 10 μέτρα), με αποτέλεσμα να κινδυνεύει ο χρήστης να συμπεριλάβει και διπλανές ιδιοκτησίες. Είναι όμως μία εφαρμογή που μπορεί να δώσει άμεσο και γρήγορο αποτέλεσμα στους πολίτες και η αξιοπιστία της να ελεγχθεί και στο στάδιο της ανάρτησης των κτηματολογικών στοιχείων καθώς τότε δημοσιοποιείται η καταγραφή των ιδιοκτησιών και μπορούν να γίνουν διορθώσεις.

Η άγνοια των πολιτών σε σχέση με τα περιουσιακά τους στοιχεία είναι και ένα από τα μεγαλύτερα αγκάθια της νέας γενιάς κτηματογράφησης, για αυτό και η Ελληνικό Κτηματολόγιο ετοιμάζεται να ξεκινήσει αρχές του Φθινοπώρου, μεγάλη καμπάνια ενημέρωσης ώστε όταν το κτηματολόγιο χτυπήσει την πόρτα των πολιτών, εκείνοι να είναι σωστά ενημερωμένοι και καλά προετοιμασμένοι για να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα.

Δόσεις για το 35άρι που θα πληρωθεί με πιστωτική

Η υποβολή δηλώσεων ανά περιοχή καταβάλλεται προσπάθεια να ξεκινήσει και για επικοινωνιακούς λόγους ταυτόχρονα για όλη την Επικράτεια που καλύπτει το νέο πρόγραμμα κτηματογράφησης. Όμως σύμφωνα με στελέχη της Ελληνικό Κτηματολόγιο, της εταιρείας που «τρέχει» την κτηματογράφηση της χώρας αυτό θα εξαρτηθεί και από το χρόνο που θα χρειαστεί για να μισθωθούν τα κτίρια και να λειτουργήσουν τα γραφεία κτηματογράφησης για την υποδοχή δηλώσεων. Ήδη στα τοπικά μέσα ενημέρωσης έχουν ανακοινωθεί ανά περιοχή διαφορετικές ημερομηνίες όπως για παράδειγμα στην Κάσο και στην Κάρπαθο που ως έναρξη συλλογής δηλώσεων έχει δηλωθεί στον τύπο, η 15η Οκτωβρίου.

Εκτιμάται ότι ο χρόνος θα είναι μεταξύ Οκτωβρίου και Νοεμβρίου με την διάρκεια των δηλώσεων να είναι τρίμηνη με προοπτική παράτασης επιπλέον τριών μηνών, δηλαδή συνολικά έξι μήνες.

Η δήλωση μπορεί να γίνει απευθείας στα γραφεία κτηματογράφησης ή ηλεκτρονικά δίνοντας στους πολίτες την δυνατότητα δόσεων στην πληρωμή του τέλους που ανά δικαίωμα ανέρχεται στο ύψος των 35 ευρώ και σε 20 ευρώ για τους βοηθητικούς χώρους (π.χ. αποθήκες), εφόσον καταβληθεί το ποσό μέσω πιστωτικής κάρτας.

Οι δόσεις, ισχύουν από τον περασμένο Ιούλιο και για τα τρέχοντα προγράμματα κτηματογράφησης και διαφέρουν μεταξύ των τραπεζών. Έτσι για την Εθνική είναι από 2 έως 12 ανάλογα με το ποσό της οφειλής και για τις Alpha, Πειραιώς και Eurobank έως 9 δόσεις. Υπενθυμίζεται ότι στις αγροτικές εκτάσεις ο δικαιούχος πληρώνει μόνο για τα πρώτα δύο δικαιώματα.

Η Ελληνικό Κτηματολόγιο βρίσκεται στο στάδιο της μελέτης των αναγκαίων αλλαγών του θεσμικού πλαισίου προκειμένου αντί να βεβαιώνονται από την εφορεία, να μπορούν να εξοφληθούν μέσω τραπεζών και τα 35άρια που προέρχονται από τα παλιά προγράμματα κτηματογράφησης, τα οποία δεν έχουν πληρωθεί ακόμη!

Πρόκειται για τα τέλη κτηματογράφησης από τα πιλοτικά προγράμματα (1995-2005) που υπολογίζεται ότι αφορούν περίπου 2 εκατομμύρια πολίτες. Εκτός από τα 35 και 20 ευρώ για κάθε δικαίωμα σε κύριους και βοηθητικούς χώρους, αντίστοιχα, σε εκκρεμότητα είναι και η είσπραξη του αναλογικού τέλους, ένα τοις χιλίοις, που εκκρεμεί από την κτηματογράφηση του 2008.

Γιατί ο κόσμος αδιαφορεί για το κτηματολόγιο

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που έχει συναντήσει το κτηματολόγιο μέχρι σήμερα είναι η χαμηλή προσέλευση του κόσμου, η οποία μετά βίας φτάνει το 10%. Η επικεφαλής του κτηματολογίου υποστηρίζει ότι ο κυριότερος λόγος δεν είναι η κρίση και τα απανωτά βάρη που πέφτουν στην κτηματαγορά.

“Η εμπειρία μας από τα προγράμματα κτηματογράφησης που έχουμε τρέξει, δείχνει ότι ο κόσμος σε αγροτικές περιοχές με χαμηλή αξία γης έχει εκκρεμότητες τακτοποίησης περιουσιακών στοιχείων (π.χ αποδοχές κληρονομιάς, διανομές). Αν αυτές δεν επιλυθούν, οι πολίτες δεν μπορούν να δηλώσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία”. Αυτός είναι και ο κυριότερος λόγος που μέχρι σήμερα, ο κόσμος αναβάλλει τις δηλώσεις στο κτηματολόγιο και προσέρχεται στα κτηματολογικά γραφεία 1,5 χρόνο μετά την έναρξη των προγραμμάτων κτηματογράφησης.

Το εντυπωσιακό όπως επισημαίνεται είναι ότι οι δεσμοί του Έλληνα με την γη παραμένουν πολύ ισχυρισμοί αφού ακόμη και σε εγκαταλελειμμένες ιδιοκτησίες, ο κόσμος προσπαθεί να βρει στοιχεία για να καταγράψει και να δηλώσει την περιουσία του.

Το 2022 η ολοκλήρωση του κτηματολογίου

Το ΚΤΙΜΑ 16 είναι το τελευταίο πρόγραμμα κτηματογράφησης της χώρας, το οποίο πέρασε δια πυρός και σιδήρου αφού προκηρύχθηκε για πρώτη φορά το 2013. Στην πορεία όμως εκτροχιάστηκε λόγω σαφών ενδείξεων για συνεννοήσεις μεταξύ των μελετητών, προκειμένου να εκτοπίσουν διεθνείς εταιρείες.

Τελικά επαναπροκηρύχθηκε το 2016 όμως χάθηκε πολύτιμος χρόνος καθώς λόγω ενστάσεων μεταξύ των μελετητών από τις 32 συμβάσεις, οι 27 υπογράφτηκαν στα τέλη του 2017. Ακόμη εκκρεμεί η εκδίκαση των προσφυγών για τις πέντε μελέτες που αναμένεται το Σεπτέμβριο, εξέλιξη που θα τραβήξει ως το 2022 το χρονοδιάγραμμα του τιτάνιου έργου που ξεκίνησε με πολλές περιπέτειες και παλινωδίες πριν από 23 ολόκληρα χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα λειτουργεί κτηματολόγιο στο 7,6% της ελληνικής επικράτειας (10,3 εκατομμύρια δικαιώματα) και βρίσκεται υπό κτηματογράφηση το 23,4% (9,5 εκατομμύρια δικαιώματα).

Το κτηματολόγιο υπήρξε επιτακτική ανάγκη σε όλα τα μνημόνια και παρότι εξαρχής ήταν προτεραιότητα των θεσμών η ολοκλήρωσή του, τα μνημόνια τυπικά μπορεί να τελείωσαν, όχι όμως και η μεγάλη προσπάθεια για την καταγραφή της δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας. Σύμφωνα με την διοίκηση της Ελληνικό Κτηματολόγιο για τις πρώτες 27 συμβάσεις κτηματογράφησης, το κτηματολόγιο υπολογίζεται να έχει ολοκληρωθεί το α΄εξάμηνο του 2021.

Σε ότι αφορά τις πέντε μελέτες που υπολείπονται (τμήματα Κυκλάδων, Ρεθύμνου, Χανίων, Θεσπρωτίας και Κέρκυρας), το χρονοδιάγραμμα μετατίθεται για τα τέλη του 2021 εφόσον φυσικά ανάψει άμεσα πράσινο φως.

Για τις ανάγκες επίβλεψης των μελετών, η εταιρεία έχει συνάψει τριετείς συμβάσεις με 23 μηχανικούς ενώ συντελείται αναδιάρθρωση στις νομικές υπηρεσίες του κτηματολογίου προκειμένου να αντιμετωπιστεί το κενό από την απομάκρυνση 21 δικηγόρων. Η αποψίλωση του νομικού τμήματος συντελέστηκε στο πλαίσιο του νόμου για την δημιουργία του ενιαίου φορέα κτηματογράφησης που προβλέπει την σταδιακή συγχώνευση μεταξύ υποθηκοφυλακείων και κτηματολογικών γραφείων και για τους νομικούς προέβλεπε την μετατροπή τους σε δημόσιους υπαλλήλους με παράλληλη διαγραφή από τα μητρώα των δικηγορικών συλλόγων.

Στην Ελληνικό Κτηματολόγιο θεωρούν εφικτό να υπάρξουν οι πρώτες εγγραφές στο κτηματολόγιο το 2021 καθώς για την οριστικοποίηση των εγγραφών θα χρειαστεί συνολικά μία επταετία.

Πώς δηλώνω την περιουσία μου

Η δήλωση ιδιοκτησίας είναι υποχρεωτική για την προστασία και κατοχύρωση του ακινήτου. Υποβάλλεται από κάθε φυσικό και νομικό πρόσωπο που έχει ακίνητο στην εκάστοτε περιοχή (αγροτεμάχιο, οικόπεδο, κτίσμα κλπ), είτε αυτοπροσώπως είτε με εξουσιοδότηση. Μαζί με το συμπληρωμένο έντυπο της δήλωσης, το οποίο βρίσκεται στα γραφεία κτηματογράφησης ή στην ιστοσελίδα του Κτηματολογίου υποβάλλονται τα εξής αντίγραφα: Αστυνομικής ταυτότητας, αποδεικτικού ΑΦΜ (ΔΕΗ, OTE, Ε9 ή εκκαθαριστικό εφορίας), συμβολαίου ιδιοκτησίας, πιστοποιητικού μεταγραφής στο υποθηκοφυλακείο και τοπογραφικού.

Όπως και σε άλλα προγράμματα έτσι και σε αυτό, η νέα γενιά κτηματογράφησης (ΚΤΙΜΑ 16) θα φέρει στην επιφάνεια τοπικές ιδιαιτερότητες, τις οποίες θα κληθούν να αντιμετωπίσουν άμεσα οι μελετητές ώστε να ξεκινήσει χωρίς προβλήματα το νέο πρόγραμμα.

Για παράδειγμα το σύμπλεγμα των νησιών Κύθηρα -Αντικύθηρα διέπεται από ένα ιδιαίτερο ιδιοκτησιακό καθεστώς, καθώς ότι δεν είναι ιδιωτικό, ανήκει στην τοπική αυτοδιοίκηση και στην λεγόμενη Επιτροπή της Εγχώριας Περιουσίας, που ελέγχει κάθε κοινόχρηστο χώρο, βουνοκορφή, αιγιαλό και παραλία. Είναι ένα από τα ελάχιστα νησιά που διατηρεί το καθεστώς που υιοθετήθηκε στην περιοχή κατά την περίοδο της Αγγλικής κυριαρχίας, για αυτό και δεν υπάρχει το τεκμήριο κυριότητας του δημοσίου. Ένα επομένως ερώτημα είναι ότι δεν δηλωθεί ως ιδιωτικό πως θα αποτυπωθεί στο κτηματολόγιο (ως δημόσιο ή ως περιουσία του δήμου;). “Είναι δουλειά του μελετητή να αντιμετωπίσει τις ιδιαιτερότητες και να προτείνει λύσεις” σημειώνουν από την Ελληνικό Κτηματολόγιο, αν και κάποιοι δεν αποκλείουν να χρειαστούν ακόμη και θεσμικές παρεμβάσεις για να προχωρήσει η κτηματογράφηση της περιοχής.