Από την έντυπη έκδοση
Του Σταμάτη Ζησίμου
szisimou@naftemporiki.gr
Πιο άμεση και ισχυρή αναμένεται να γίνει σύντομα η προσπάθεια προσέλκυσης στρατηγικών επενδύσεων στη χώρα, καθώς, σύμφωνα με νομοσχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων που τέθηκε χθες σε δημόσια διαβούλευση, προβλέπεται για πρώτη φορά η ενίσχυση αυτής της κατηγορίας επενδύσεων και με μετρητά.
Συνεπώς, εκτός των έως τώρα γνωστών μορφών ενισχύσεων, που είναι φοροαπαλλαγές, σταθεροποίηση του φορολογικού συντελεστή για 12 έτη, ταχεία αδειοδότηση και χωροθέτηση, «επιστρατεύονται» και οι ενισχύσεις κεφαλαιακής μορφής, και συγκεκριμένα η επιχορήγηση, η επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης, η επιδότηση του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης. Δηλαδή οι ίδιες μορφές ενισχύσεων που ισχύουν για τον αναπτυξιακό νόμο, για τον οποίο στο εν λόγω νομοσχέδιο υπάρχουν σημαντικές βελτιώσεις.
Οι κεφαλαιακές μορφές ενισχύσεων θα χορηγούνται κατόπιν απόφασης της Διυπουργικής Επιτροπής Στρατηγικών Επενδύσεων (ΔΕΣΕ) και σε όλες τις κατηγορίες θα είναι επιλεκτικές, πλην των Εμβληματικών Επενδύσεων Εξαιρετικής Σημασίας, στις οποίες με ανάλογη απόφαση μπορούν να χορηγηθούν χωρίς προϋποθέσεις.
Εκτός όμως από τα κίνητρα ενισχύσεων, για την υλοποίηση στρατηγικών επενδύσεων προβλέπεται και η υποχρεωτική παρακολούθηση των διαδικασιών από ιδιώτες ορκωτούς ελεγκτές, επιτρέπεται η χρήση του αιγιαλού παρακείμενου θαλάσσιου χώρου ή του πυθμένα και οι αναγκαστικές απαλλοτριώσεις.
Γενικά με το νομοσχέδιο επιχειρείται η επίτευξη ταχύτητας στην αδειοδότηση των στρατηγικών επενδύσεων, η αναμόρφωση των κατηγοριών στρατηγικών επενδύσεων με την εισαγωγή νέων επενδυτικών δραστηριοτήτων και την εισαγωγή νέας μορφής κινήτρων, που θα καταστήσουν τις στρατηγικές επενδύσεις πιο ελκυστικές και πιο λειτουργικές στους υποψήφιους στρατηγικούς επενδυτές.
Όπως προαναφέρθηκε, πέραν των, ήδη, προβλεπόμενων φορολογικών κι άλλων κινήτρων, όπως το κίνητρο χωροθέτησης και το κίνητρο ταχείας αδειοδότησης, εισάγεται στο νομοθετικό πλαίσιο των στρατηγικών επενδύσεων ρύθμιση για την εισαγωγή και την παροχή νέων κινήτρων, κεφαλαιακής φύσεως (επιχορήγηση, επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης και επιδότηση μισθολογικού κόστους) για συγκεκριμένη κατηγορία στρατηγικών επενδύσεων.
Επίσης, τροποποιούνται οι κατηγορίες των στρατηγικών επενδύσεων, και για την ένταξη των επενδύσεων στις κατηγορίες αυτές προβλέπονται κριτήρια σχετιζόμενα με το είδος της επενδυτικής δραστηριότητας, το ύψος του επενδυτικού σχεδίου, τις δημιουργούμενες ετήσιες μονάδες εργασίας (ΕΜΕ) κι άλλα επιμέρους κριτήρια.
Παράλληλα, εντάσσονται στις κατηγορίες των Στρατηγικών Επενδύσεων επιχειρηματικές δραστηριότητες, που αφορούν νέους, σύγχρονους τομείς της οικονομίας (ενδεικτικά αγροδιατροφή, βιοτεχνολογία, τεχνητή νοημοσύνη), που δεν αναφέρονταν μέχρι σήμερα ρητά στο νομοθετικό πλαίσιο των στρατηγικών επενδύσεων και για την περαιτέρω προώθηση των οποίων προβλέπεται νέα κατηγορία στρατηγικών επενδύσεων με συγκεκριμένο προϋπολογισμό επενδυτικού κόστους.
Αναφορικά με τα παρεχόμενα κίνητρα, τροποποιούνται τα είδη και το περιεχόμενο των προβλεπόμενων κινήτρων, τα οποία παρέχονται διαζευκτικά ή σωρευτικά σε κάθε κατηγορία στρατηγικών επενδύσεων, προκειμένου να καταστούν πιο λειτουργικά και πιο ελκυστικά στους στρατηγικούς επενδυτές.
Στο ίδιο πλαίσιο, τροποποιούνται διατάξεις προκειμένου να επιταχυνθούν και να απλοποιηθούν οι διαδικασίες αξιολόγησης και χαρακτηρισμού των επενδύσεων ως στρατηγικών, καθώς, επίσης, η διαδικασία αδειοδότησης και παρακολούθησης των στρατηγικών επενδύσεων.
Φορολογικά κίνητρα
Για τις επενδύσεις που χαρακτηρίζονται ως στρατηγικές εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις σταθεροποίησης του φορολογικού συντελεστή, δηλαδή για 12 έτη.
Επιπλέον, οι στρατηγικές επενδύσεις μπορεί, με απόφαση της Διυπουργικής Επιτροπής Στρατηγικών Επενδύσεων (ΔΕΣΕ) να λάβουν διαζευκτικά:
α) φορολογική απαλλαγή που συνίσταται στην απαλλαγή από την καταβολή φόρου εισοδήματος επί των πραγματοποιούμενων προ φόρου κερδών, τα οποία προκύπτουν, με βάση τη φορολογική νομοθεσία, από το σύνολο των δραστηριοτήτων της επιχείρησης, μετά από την αφαίρεση του φόρου του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας, ο οποίος αναλογεί στα κέρδη που διανέμονται ή αναλαμβάνονται. Το ποσό της φορολογικής απαλλαγής συνιστά ισόποσο αποθεματικό.
Ο φορέας μπορεί να αξιοποιήσει το σύνολο της δικαιούμενης φορολογικής απαλλαγής μέσα σε 15 φορολογικά έτη και όχι σε διάστημα μικρότερο των 3 φορολογικών ετών από το έτος θεμελίωσης του δικαιώματος χρήσης του κινήτρου ή
β) επιτάχυνση φορολογικών αποσβέσεων των παγίων που έχουν ενταχθεί στο εγκεκριμένο σχέδιο επένδυσης με προσαύξηση των συντελεστών του πίνακα της παρ. 4 του άρθρου 24 του ν. 4172/2013 (Α’ 167) κατά 100%.
Αν ο αρχικός συντελεστής απόσβεσης είναι ανώτερος του 20%, ο τελικός προσαυξημένος συντελεστής δεν μπορεί να υπερβαίνει το 40%. Για τις μεταποιητικές επιχειρήσεις, οι αποσβέσεις των μηχανημάτων και του μηχανολογικού εξοπλισμού εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα κατά τον χρόνο της πραγματοποίησής τους, προσαυξημένες κατά ποσοστό 30%.
Ταχεία αδειοδότηση
Εκτός των φορολογικών, υπάρχει και το κίνητρο της ταχείας αδειοδότησης, καθώς για την έκδοση οποιασδήποτε απαιτούμενης άδειας ή έγκρισης για την εκτέλεση των έργων, την εγκατάσταση ή λειτουργία στρατηγικής επένδυσης, συμπεριλαμβανομένων των χωροταξικών αδειών, ορίζεται προθεσμία 45 ημερολογιακών ημερών. Η προθεσμία αυτή εκκινεί από την υποβολή από τον φορέα της επένδυσης στη Γενική Διεύθυνση Στρατηγικών Επενδύσεων (ΓΔΣΕ) του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων του σχετικού φακέλου για εκάστη απαιτούμενη άδεια ή έγκριση με όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Στην προθεσμία δεν συνυπολογίζεται ο χρόνος προσκόμισης των ζητούμενων από τη Διοίκηση συμπληρωματικών στοιχείων.
Οι επιχορηγήσεις
1. Για τις Στρατηγικές Επενδύσεις μπορεί, με απόφαση ΔΕΣΕ, να παρέχονται ενισχύσεις με τη μορφή επιχορήγησης, οι οποίες συνίστανται στην παροχή χρηματικού ποσού για την κάλυψη τμήματος των ενισχυόμενων δαπανών και προσδιορίζονται ως ποσοστό επ’ αυτών. Οι ενισχυόμενες κατηγορίες δαπανών είναι οι εξής:
α) Ενισχύσεις για την πρόσληψη εργαζομένων σε μειονεκτική θέση και ατόμων με αναπηρία ή χρόνια πάθηση σύμφωνα με τα άρθρα 32 και 33 του Κανονισμού (Ε.Ε.) 651/2014, καθώς και για την παροχή εύλογων προσαρμογών σύμφωνα με την περ. γ) της παρ. 1 του άρθρου 61 του ν. 4488/2017 (Α’ 137). Η ενίσχυση της παρούσας κατηγορίας, αθροιζόμενη με άλλες κρατικές ενισχύσεις που λαμβάνει ο φορέας επένδυσης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 5.000.000 ευρώ ανά επενδυτικό σχέδιο.
β) Ενισχύσεις για έργα έρευνας και ανάπτυξης, σύμφωνα με το άρθρο 25 του Κανονισμού (Ε.Ε.) 651/2014, εφόσον το έργο αφορά σε βιομηχανική έρευνα, πειραματική ανάπτυξη ή μελέτες σκοπιμότητας. Η ενίσχυση της παρούσας κατηγορίας, αθροιζόμενη με άλλες κρατικές ενισχύσεις που λαμβάνει ο φορέας της επένδυσης, δεν μπορεί να υπερβαίνει για έργα που αφορούν κυρίως βα) στη βιομηχανική έρευνα τα 20.000.000 ευρώ ανά επενδυτικό σχέδιο, ββ) σε πειραματική ανάπτυξη τα 15.000.000 ευρώ ανά επενδυτικό σχέδιο και βγ) σε μελέτες σκοπιμότητας και προετοιμασίας ερευνητικών δραστηριοτήτων τα 7.500.000 ευρώ ανά επενδυτικό σχέδιο.
2. Οι ενισχύσεις των περ. α) και β) της παρ. 1 μπορούν να χορηγούνται και σωρευτικά εφόσον δεν ξεπερνούν τα οριζόμενα όρια.
3. Οι «Εμβληματικές Επενδύσεις Εξαιρετικής Σημασίας» μπορεί, με απόφαση της ΔΕΣΕ, να λάβουν και ενισχύσεις, διαζευκτικά ή σωρευτικά, με την ακόλουθη μορφή:
α) της επιχορήγησης, η οποία συνίσταται στην παροχή χρηματικού ποσού από το Δημόσιο για την κάλυψη τμήματος των ενισχυόμενων δαπανών και προσδιορίζονται ως ποσοστό επ’ αυτών,
β) της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης, η οποία συνίσταται στην κάλυψη από το Δημόσιο τμήματος των καταβαλλόμενων δόσεων χρηματοδοτικής μίσθωσης που συνάπτεται για την απόκτηση καινούργιου μηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού και προσδιορίζεται ως ποσοστό επί της αξίας απόκτησης αυτού που εμπεριέχεται στις καταβαλλόμενες δόσεις,
γ) της επιδότησης του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης, η οποία συνίσταται στην κάλυψη από το Δημόσιο μέρους του μισθολογικού κόστους των νέων θέσεων εργασίας, που δημιουργούνται και συνδέονται με το επενδυτικό σχέδιο.
Τα είδη των επενδύσεων
Με βάση το νομοσχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, οι Στρατηγικές Επενδύσεις διακρίνονται στις εξής κατηγορίες:
1. «Στρατηγικές Επενδύσεις 1»: Αφορά επενδύσεις που ο συνολικός προϋπολογισμός της επένδυσης είναι μεγαλύτερος των 75 εκατ. ευρώ, ή ο συνολικός προϋπολογισμός της επένδυσης είναι μεγαλύτερος των 40 εκατ. ευρώ και ταυτόχρονα από την επένδυση δημιουργούνται κατά βιώσιμο τρόπο 75 τουλάχιστον νέες Ετήσιες Μονάδες Εργασίας (ΕΜΕ).
2.«Στρατηγικές Επενδύσεις 2»: Αφορά επενδύσεις που ο συνολικός προϋπολογισμός της επένδυσης είναι μεγαλύτερος από 20 εκατ. ευρώ και αφορά σε έναν ή περισσότερους από τους τομείς της αγροδιατροφής, έρευνας και καινοτομίας, βιοτεχνολογίας, πολιτιστικής και δημιουργικής βιομηχανίας, ρομποτικής, τεχνητής νοημοσύνης, ιατρικού τουρισμού, διαχείρισης απορριμμάτων και αποβλήτων, διαστημικής βιομηχανίας ή είναι μεγαλύτερος από 20 εκατ. ευρώ και έχει ως σκοπό τον ψηφιακό μετασχηματισμό της επιχείρησης ή την παροχή υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους (cloud computing).
Επίσης, ως Στρατηγικές Επενδύσεις 2 χαρακτηρίζονται αυτές που δημιουργούν κατά βιώσιμο τρόπο 50 τουλάχιστον νέες ΕΜΕ και ο συνολικός προϋπολογισμός τους είναι μεγαλύτερος των 30 εκατ. ευρώ. Αλλά και όσες συνιστούν επενδύσεις εντός Οργανωμένων Υποδοχέων Μεταποιητικών και Επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων δημιουργούν κατά βιώσιμο τρόπο 40 τουλάχιστον ΕΜΕ και ο συνολικός προϋπολογισμός τους είναι μεγαλύτερος των 20 εκατ. ευρώ.
3. «Εμβληματικές Επενδύσεις Εξαιρετικής Σημασίας»: Αφορούν επενδύσεις που υλοποιούνται από διακεκριμένες νομικές οντότητες, συμπεριλαμβανομένων ιδίως όσων προωθούν την πράσινη οικονομία, την καινοτομία, την τεχνολογία, και την οικονομία χαμηλού ενεργειακού και περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Απαραίτητη προϋπόθεση για την παροχή των ενισχύσεων στα επενδυτικά σχέδια, τα οποία εντάσσονται στη συγκεκριμένη κατηγορία, είναι η ημερομηνία ολοκλήρωσης της υλοποίησης να μην ξεπερνά την 31η Δεκεμβρίου 2025.
4. «Στρατηγικές Επενδύσεις ταχείας αδειοδότησης»: Οι συγκεκριμένες επενδύσεις πρέπει να δημιουργούν κατά βιώσιμο τρόπο 30 τουλάχιστον νέες ΕΜΕ και ο συνολικός προϋπολογισμός τους να είναι μεγαλύτερος των 20 εκατ. ευρώ. Επίσης σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται επενδύσεις που δημιουργούν 30 τουλάχιστον νέες ΕΜΕ, ο συνολικός προϋπολογισμός τους είναι μεγαλύτερος των 10 εκατ. ευρώ και αποτελούν μέρος επένδυσης, η οποία έχει ήδη χαρακτηριστεί ως στρατηγική και έχει ολοκληρωθεί η υλοποίησή της. Ή αποτελούν υφιστάμενες επενδύσεις, στρατηγικές ή μη, οι οποίες προβαίνουν σε αναδιάρθρωση ή εκσυγχρονισμό ή επέκταση των εγκαταστάσεών τους και ο συνολικός τους προϋπολογισμός είναι μεγαλύτερος των 15 εκατ. ευρώ, εφόσον διατηρούνται 100 τουλάχιστον υφιστάμενες ΕΜΕ.
5. «Αυτοδίκαια εντασσόμενες Στρατηγικές Επενδύσεις»: Η κατηγορία αυτή αφορά επενδύσεις του ν. 3389/2005 (Α’ 232), οι οποίες έχουν εγκριθεί από τη Διυπουργική Επιτροπή Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΔΕΣΔΙΤ) και επενδύσεις για τα Ευρωπαϊκά Ενεργειακά έργα Κοινού Ενδιαφέροντος – Projects of Common Interest (PCI). Στην περίπτωση αυτή εντάσσονται επενδύσεις που αποτελούν Σημαντικά έργα Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος [Important Projects of Common European Interest (IPCEI)] νομικών προσώπων, τα οποία συμμετέχουν ως άμεσα μέλη σε προγράμματα IPCEI και o συνολικός τους προϋπολογισμός είναι μεγαλύτερος των 20 εκατ. ευρώ.
Επίσης αφορούν επενδύσεις που συνιστούν «Στρατηγικές επενδύσεις χωρικής οργάνωσης των επιχειρήσεων», οι οποίες αφορούν στην ανάπτυξη επιχειρηματικών πάρκων του ν. 3982/2011 με συνολικό προϋπολογισμό άνω των 10 εκατ. ευρώ.
Οι όροι για τις ΑΠΕ
Oι επενδύσεις σε μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) δεν χαρακτηρίζονται ως «Στρατηγικές Επενδύσεις» εκτός εάν εμπίπτουν και σε μία από τις παρακάτω περιπτώσεις:
α) Αποτελούν έργα καινοτόμων εφαρμογών και τεχνολογιών που αξιοποιούν ενεργειακές τεχνολογίες και εφαρμογές για την ενίσχυση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, που έχουν προϋπολογισμό κατ’ ελάχιστον 50 εκατ. ευρώ και κοινό σημείο σύνδεσης στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας.
β) Αποτελούν έργα ΑΠΕ που έχουν προϋπολογισμό κατ’ ελάχιστον 100 εκατ. ευρώ και κοινό σημείο σύνδεσης στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας. Προκειμένου να εξακριβωθεί εάν το έργο πληροί το κριτήριο του κοινού σημείου σύνδεσης στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, η «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» ζητά τη γνώμη του αρμόδιου διαχειριστή, είτε του ΑΔΜΗΕ είτε του ΔΕΔΔΗΕ.
Ενώ για την ένταξη στις κατηγορίες των Στρατηγικών Επενδύσεων, οι οποίες υλοποιούνται εξ ολοκλήρου σε περιοχές που εντάσσονται στα Εδαφικά Σχέδια Δίκαιης Μετάβασης, εφαρμόζεται επί των απαιτούμενων στο παρόν άρθρο μεγεθών συνολικού προϋπολογισμού επένδυσης συντελεστής απομείωσης 25%. Όπως προβλέπει το νομοσχέδιο, για την πραγματοποίηση στρατηγικών επενδύσεων επιτρέπεται η παραχώρηση στον φορέα της επένδυσης του δικαιώματος χρήσης αιγιαλού, παραλίας, συνεχόμενου ή παρακείμενου θαλάσσιου χώρου ή του πυθμένα.
Η παρακολούθηση
Σε ό,τι αφορά την «επίβλεψη» η αρμοδιότητα παρακολούθησης της συνολικής διαδικασίας υλοποίησης κάθε εγκεκριμένης από τη Διυπουργική Επιτροπή Στρατηγικών Επενδύσεων (ΔΕΣΕ) επενδυτικής πρότασης ανατίθεται στη Γενική Γραμματεία Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων.
Με απόφαση κάθε εμπλεκόμενου και συναρμόδιου φορέα για την εξέλιξη της αδειοδοτικής διαδικασίας των Στρατηγικών Επενδύσεων, ορίζεται αρμόδιος προϊστάμενος Γενικής Διεύθυνσης ανά καθ’ ύλην αρμόδιο φορέα, ως υπεύθυνος για τον συντονισμό της διαδικασίας αδειοδότησης των στρατηγικών επενδύσεων στον τομέα της αρμοδιότητάς του. Για τον σκοπό αυτό Προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης Στρατηγικών Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων ορίζεται ως επικεφαλής των εμπλεκομένων και συναρμοδίων φορέων της αδειοδοτικής διαδικασίας και συντονίζει τη λειτουργία του.
Η Γενική Διεύθυνση Στρατηγικών Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, μετά την απόφαση της ΔΕΣΕ περί χαρακτηρισμού μιας επενδυτικής πρότασης ως στρατηγικής, προβαίνει σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για τη λήψη αδειών, προκειμένου να καταστεί δυνατή η υλοποίηση των έργων που εντάσσονται στις Στρατηγικές Επενδύσεις. Οι αρμόδιες για την έκδοση των αδειών υπηρεσίες και οργανισμοί του δημοσίου, καθώς και οι φορείς Γενικής Κυβέρνησης όπως αυτοί προσδιορίζονται στον ν. 4270/2014 (Α’ 143) υποχρεούνται να παρέχουν κατ’ απόλυτη προτεραιότητα κάθε αναγκαία συνδρομή προς διευκόλυνση της άσκησης των αρμοδιοτήτων της Γενικής Διεύθυνσης σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος Μέρους.
Η παρακολούθηση της υλοποίησης κάθε εγκεκριμένης από τη ΔΕΣΕ επενδυτικής πρότασης πραγματοποιείται με έλεγχο από ορκωτό ελεγκτή ή πιστοποιημένο ιδιωτικό φορέα. Για τον έλεγχο προτείνεται από τον φορέα της επένδυσης και εκδίδεται εγκριτική πράξη από τον Υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων ένας ορκωτός ελεγκτής-λογιστής από το Δημόσιο Μητρώο του άρθρου 14 του ν. 4449/2017 (Α’ 7).
Για την παρακολούθηση της υλοποίησης εγκεκριμένης από τη ΔΕΣΕ επενδυτικής πρότασης, η οποία περιλαμβάνει έρευνα και ανάπτυξη, πέραν του ορκωτού ελεγκτή-λογιστή του προηγούμενου εδαφίου, ορίζεται ένας εμπειρογνώμονας από το Μητρώο Πιστοποιητών Αξιολογητών, το οποίο τηρείται στη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας.
