Κωνσταντίνος Ιωαν. Νιφορόπουλος
Ορκωτός ελεγκτής λογιστής
Επιστημονικός Συνεργάτης Taxheaven

Έτος 1836 – Εποχή του Όθωνα: Η εισαγωγή του φόρου χαρτοσήμου, ως «αναγκαιότητα» και ως «φορολογική δικαιοσύνη»: «Ο Βαυαρός νομοθέτης διά του νόμου της 14ης Αυγούστου 1836 περί τελών χαρτοσήμου εισήγαγεν εν Ελλάδι το ενιαίον σύστημα των τελών χαρτοσήμου, ο δε νόμος εκείνος επέζησεν επί μακρά έτη (σ.σ.: έως το 1887), ως εν των επιτυχεστέρων μνημείων της βαυαρικής νομοθεσίας» (Γ. Ν. Κοφινά, «Τα τέλη χαρτοσήμου», 1906).

Στον νομό «Περί χαρτοσήμου» (ΕτΚ αρ. 42, 15/8/1836) ορίζονταν μεταξύ άλλων τα εξής: «Γνωρίσαντες την ανάγκην να αυξήσωμεν τα εισοδήματα του κράτους, διά να απαντήσωμεν τα αναπόφευκτα έξοδά του, και επιθυμούντες ταυτοχρόνως να κατορθώσωμεν την όσον το δυνατόν ίσην διανομήν των φόρων, διά να μην επιβαρύνωνται μόναι αι κλάσεις των γεωργών και των ποιμένων, θέλοντες προσέτι να εμποδίσωμεν τας καταχρήσεις, τας οποίας απέφερεν η είσπραξις των μέχρι τούδε εν χρήσει δικαστικών, συμβολαιογραφικών, διοικητικών και των υποθηκών διατιμήσεων προς βλάβην του δημοσίου, και της δικαστικής υπηρεσίας … Άρθ. 1: Από της ημέρας της ενάρξεως του παρόντος νόμου, καταργούνται όλαι αι δικαστικαί, συμβολαιογραφικαί, διοικητικαί και των υποθηκών διατιμήσεις, και όλα τα άλλα δικαιώματα, τα οποία ελαμβάνοντο μέχρι τούδε διά καταχωρήσεις, εγγραφάς, επικυρώσεις εγγράφων και πράξεων προς όφελος του δημοσίου ταμείου, ή διαφόρων υπαλλήλων και δημοσίων υπηρεσιών. Άρθ. 2: Αντί των δικαιωμάτων τούτων εισάγεται εις γενικός φόρος υπό το όνομα χαρτόσημον…»

Υπαγόμενες σε χαρτόσημο πράξεις: Τα παντός είδους «συμβόλαια», οι επικυρώσεις εγγράφων, οι μισθοί που δίδονται από την κυβέρνηση, οι αποδείξεις των ιδιωτών, οι αποδείξεις πληρωμής κερδών, οι συναλλαγματικές και η αξία των κληρονομιών κ.λπ.


Έτος 1880:«Τέλος χαρτοσήμου» στα θέατρα και στα καφενεία: Επιβάλλεται το έτος 1880, με τον νόμο «Περί πληρωμής τέλους χαρτοσήμου λεπτών δέκα κατά δραχμήν επί των καθισμάτων των θεάτρων ή ωδικών καφενείων» και Επιβολή τέλους χαρτοσήμου σε λογαριασμούς και αποδείξεις των εμπόρων. Επιβάλλεται το έτος 1880, με τον νόμο «Περί επιβολής χαρτοσήμου επί παντός λογαριασμού ή αποδείξεως εμπορικών εταιρειών και παντός επιτηδευματίου», σε κάθε λογαριασμό ή απόδειξη εκδιδόμενη από εμπορικά ή βιομηχανικά καταστήματα ή εταιρείες ή επιτηδευματίες.

Χαρτόσημο και Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος (ΔΟΕ)

Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος (ΔΟΕ) ονομαζόταν ο έλεγχος των δημοσίων οικονομικών της Ελλάδας που επιβλήθηκε από ευρωπαϊκές χώρες που δάνεισαν την Ελλάδα το φθινόπωρο του 1897, ενώ αυτή είχε χρεοκοπήσει τέσσερα χρόνια πριν, με στόχο την αποπληρωμή των χρεών της προς τους πιστωτές της. Για να επιτευχθεί η εξυπηρέτηση του χρέους, ο ΔΟΕ απέκτησε τακτικές πηγές εσόδων και αξιολογούσε τις κρατικές υπηρεσίες για την αποδοτικότητα και την φοροεισπρακτική τους ικανότητα. Έτσι στον ΔΟΕ αποδίδονταν τα έσοδα των μονοπωλίων αλατιού, πετρελαίου, σπίρτων, τραπουλόχαρτων, τσιγαρόχαρτων και σμυρίδας Νάξου, ο φόρος καπνού, τα τέλη χαρτοσήμου και οι δασμοί του τελωνείου Πειραιά.

Έτος 1931: Νέος νόμος «Περί τελών χαρτοσήμου» (Ο παλαιότερος εν ισχύ σήμερα φορολογικός νόμος). Με το Π.Δ. της 28ης Ιουλίου 1931 «Περί κώδικος των νόμων περί τελών χαρτοσήμου» (ΦΕΚ Α´ 239/28-07-1931) κωδικοποιήθηκαν οι διατάξεις των νόμων 4755/13.5.1930 και του νόμου 5164/17.7.1931 σε ενιαίο κείμενο νόμου. Ο νόμος αυτός είναι ο παλιότερος εν ισχύ φορολογικός νόμος. «Αι διατάξεις του νόμου 4755 της 13ης Μαΐου 1930 “περί κώδικος των νόμων περί τελών χαρτοσήμου” και του νόμου 5164 της 17ης Ιουλίου 1931 “περί τροποποιήσεως του νόμου 4755 περί κώδικος των νόμων περί τελών χαρτοσήμου” κωδικοποιούνται εις ενιαίον κείμενον νόμου ως κατωτέρω…»


Έτος 1961: Εισφορά ΟΓΑ επί των τελών χαρτοσήμου. Το έτος 1961 με τον νόμο 4169 «Περί Γεωργικών Κοινωνικών Ασφαλίσεων» (άρθρο 11), τα αναλογικά τέλη χαρτοσήμου προσαυξάνονται με το ποσοστό 20% εισφοράς υπέρ ΟΓΑ.


Έτος 1987: Ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας και η κατάργηση αρκετών διατάξεων του νόμου «Περί χαρτοσήμου». Με τον Ν.1642/1986 καθιερώθηκε στην Ελλάδα ένα καινούργιο σύστημα έμμεσης φορολογίας, το σύστημα του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ). Με το νέο αυτό φορολογικό σύστημα αντικαθίσταται ένας σημαντικός αριθμός έμμεσων φόρων.


Έτος 2000:Η κατάργηση της χρήσης «κινητού επισήματος» – Η «Υπεύθυνη δήλωση»

Σύμφωνα με το τρίτο εδάφιο της παραγράφου 4 του άρθρου 25 του Ν. 2873/2000, με έναρξη ισχύος από 1/1/2001, ορίζεται ότι η χρήση κινητού επισήματος (το «επίσημα» είναι η διακριτική σφραγίδα που ξεχωρίζει ένα αντικείμενο και πιστοποιεί τη γνησιότητά του ή γενικότερα τις ιδιότητες που αποδεδειγμένα έχει) για είσπραξη οποιουδήποτε αναλογικού ή πάγιου τέλους χαρτοσήμου καταργείται.

Στο παρελθόν η υπεύθυνη δήλωση ενώπιον δημόσιας αρχής ρυθμιζόταν από το νομοθετικό διάταγμα 105/1969, γι’ αυτό και έχει καθιερωθεί η έκφραση «υπεύθυνη δήλωση του νόμου 105». Σήμερα ρυθμίζεται από το άρθρο 8 του Ν. 1599/1986.


Έως το 2001η υπεύθυνη δήλωση έπρεπε να συνταχθεί σε ειδικό έγγραφο και να καταβληθεί τέλος χαρτοσήμου. Από το 2001 δεν απαιτείται πλέον «ειδικό σφραγιστό χαρτί αξίας 100 δραχμών» και δεν υπάρχει κάποιο άλλο τέλος.

Έτος 2002: Η κατάργηση της επιβολής «τελών χαρτοσήμου» στις εξοφλήσεις αποδοχών. Με την από 21.12.2001 Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου καταργούνται τα τέλη χαρτοσήμου σε αρκετές περιπτώσεις, μεταξύ άλλων και στις εξοφλήσεις κάθε είδους αποδοχών από μίσθωση εργασίας για απασχόληση με οποιαδήποτε μορφή και οπωσδήποτε αμειβόμενη, περιλαμβανομένων και των εκτός έδρας αποζημιώσεων ή εξόδων κίνησης,


Έτος 2018: Ο διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων κ. Γιώργος Πιτσιλής, μιλώντας σε συνέδριο και αναφερόμενος στη φορολογία χαρτοσήμου, είπε ότι «πρόκειται για ένα φόρο σχεδόν 90 ετών, για τον οποίο υπάρχουν διαχρονικά πολλές αμφισβητήσεις, και πολλές προστριβές στον έλεγχο. Μας προβληματίζει, θέλουμε να δούμε τις διεθνείς πρακτικές και να εντοπίσουμε τις εναλλακτικές για τη θέσπιση μιας σύγχρονης, αποτελεσματικής και εύληπτης φορολογίας στις συναλλαγές, η οποία να μην οδηγεί σε ανάσχεση της επιχειρηματικής δραστηριότητας».

Πηγή