Υπερχρεωμενα νοικοκυρια, νομοι 3869/10 και 4161/2013

Ίσως το μόνο θετικό που υπάρχει  από την αρχή  της οικονομικής κρίσης έως σήμερα είναι ορισμένες νομοθετικές ρυθμίσεις καθώς και παρεμβάσεις της δικαιοσύνης με αποφάσεις χάρη στις οποίες διασώζονται οι συνθήκες διαβίωσης των πολιτών, τα σπίτια ή/και τα αυτοκίνητα, δηλαδή ένα αξιοπρεπές status οικογενειακής και κοινωνικής ζωής. Στα πλαίσια αυτών των προσπαθειών ψηφίστηκε και τέθηκε σε εφαρμογή ο νόμος Κατσέλη με αριθμό 3869/2010 που τροποποιήθηκε με το νόμο 4161/14.6.2013 για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά και έχουν ήδη εκδοθεί αποφάσεις δικαστηρίων βάση των οποίων οι δανειολήπτες ρυθμίζουν, ακολουθώντας αυτή την ειδική διαδικασία που θεσπίζει ο νόμος, τα χρέη τους με τρόπο που να μπορούν να αντεπεξέλθουν, σε άτοκες ή χαμηλότοκες καταβολές με μοναδικό περιορισμό να μην είναι έμποροι.

Εκτός του νόμου αυτού υπάρχουν και άλλες διευκολύνσεις καθώς και εξωδικαστικές ή δικαστικές ενέργειες στη διάθεση των πολιτών οι οποίοι μπορούν  ακόμα και να αναζητήσουν αναδρομικά υπερβολικά ποσά τόκων που έχουν ήδη καταβάλει σε τραπεζικά δάνεια ή να διεκδικήσουν  αναστολή πλειστηριασμών, μείωση ενοικίων, μείωση επιτοκίων, μείωση μηνιαίων δόσεων  και άλλα τινά μέτρα.

Ο νόμος για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά δίνει τη δυνατότητα σε φυσικά πρόσωπα που έχουν περιέλθει σε μόνιμη αδυναμία πληρωμής ληξιπρόθεσμων ή μη οφειλών τους, χωρίς δόλο, να προβούν σε ρύθμιση και απαλλαγή από μέρος ή το σύνολο αυτών.

Ειδικότερα, ο νόμος 3869/10 όπως τροποποιήθηκε προβλέπει τα εξής  στάδια ρύθμισης:

1.  Αίτηση στο Ειρηνοδικείο. Ο εξωδικαστικός συμβιβασμός καταργήθηκε.  Η αίτηση περιλαμβάνει βεβαίωση οφειλών, κατάσταση περιουσίας και εισοδημάτων οφειλέτη και συζύγου, κατάσταση δαπανών ατομικές και οικογενειακές, κατάσταση απαιτήσεων πιστωτών, σχέδιο διευθέτησης οφειλών κλπ.αν αποτύχει οδηγεί στο επόμενο βήμα – προσφυγή στο δικαστήριο.

2 .Προδικαστικός  Συμβιβασμός ενώπιον Ειρηνοδικείου: Σπάνια επιτυγχάνεται διότι απαιτείται   συμφωνία πιστωτών με απαιτήσεις άνω του 51% των οφειλών.

3. Προσωρινή διαταγή που εκδίδεται με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων. Με την προσωρινή διαταγή διασφαλίζεται ότι δεν θα αλλάξει τίποτα στην περιουσία του οφειλέτη, απαγορεύονται τα διωκτικά μέτρα εναντίον του και υποχρεώνεται να καταβάλει μηνιαίως ένα ποσό σε κάθε τράπεζα ανάλογο με τις οικονομικές του δυνατότητες μέχρι να γίνει η κύρια δίκη. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται έναντι όλων των τραπεζών και των διαταγών πληρωμής, πλειστηριασμών και λοιπών διώξεων. Αυτό το προνόμιο το έχουν όσοι ασκούν αιτήσεις με το νέο νόμο ενώ και οι «παλιοί» αιτούντες έχουν υποχρέωση μηνιαίων καταβολών.

Οι παλιοί αιτούντες μπορούν να παραιτηθούν από την παλιά αίτηση και να καταθέσουν νέα για να προφυλάσσονται άμεσα έναντι όλων των πιστωτών και των διαταγών πληρωμής, κατασχέσεων και πλειστηριασμών αυτών, διαφορετικά θα αναγκάζονται να ασκούν ανακοπές και ασφαλιστικά μέτρα κατά κάθε διαταγής πληρωμής μεμονωμένα με αρκετά υψηλότερο κόστος σε χρήμα, κόπο κι αγωνία.

4. Κύρια Δίκη -Δικαστική ρύθμιση οφειλών: Μετά την αποτυχία του ανωτέρω συμβιβασμού που μπορεί να γίνει μέχρι και την παραμονή της δικασίμου, το δικαστήριο  ρυθμίζει ευνοϊκά την αποπληρωμή των χρεών του οφειλέτη που αποδεικνύει ότι δεν επαρκούν τα εισοδήματά του για την πλήρη κάλυψή τους και ότι δεν τελούσε σε δόλο ή βαρειά αμέλεια κατά τη δημιουργία τους.

Σε περίπτωση που ο οφειλέτης δεν έχει αρκετά εισοδήματα για να διαθρέψει τον εαυτό του ικανοποιητικά, τότε το δικαστήριο μπορεί να τον απαλλάξει πλήρως από την αποπληρωμή χωρίς καμία καταβολή.Έχουν εκδοθεί ήδη πάρα πολλές αποφάσεις για σχεδόν πλήρη διαγραφή χρεών. Το ίδιο ισχύει για τους εγγυητές.

Σε κάθε περίπτωση οι οφειλέτες που θα καταβάλουν τις μηνιαίες δόσεις που θα ορίσει το δικαστήριο απαλλάσσονται πλήρως από το υπόλοιπο των χρεών τους και διαγράφονται από τον Τειρεσία σαν να μην χρωστούσαν ποτέ τίποτα.Το ίδιο ισχύει αντίστοιχα και για τους εγγυητές.

Οι πλέον ευνοημένοι είναι οι οφειλέτες εκείνοι, που δεν διαθέτουν στο όνομά τους ακίνητη περιουσία, πλην της πρώτης κατοικίας, και που διαθέτουν χαμηλό οικογενειακό εισόδημα ή αυτοί που οφείλουν πολύ περισσότερα από όσα η ακίνητη περιουσία τους αξίζει.Διασώζονται όμως εκτός της πρώτης κατοικίας και ακίνητα ή αυτοκίνητα μικρής αξίας.

Ειδική μέριμνα και προστασία   υπάρχει  φυσικά για τις ευπαθείς ομάδες, τους ανέργους και απόρους για τους οποίους η πρόνοια του νομοθέτη ορίζει ακόμα και πλήρη απαλλαγή με μηδενική καταβολή και πλήρη διαγραφή χρεών.

Επιπλέον, ο   νόμος ορίζει την απαγόρευση πλειστηριασμού    της κύριας κατοικίας του οφειλέτη, εφόσον η αξία της δεν υπερβαίνει το αφορολόγητο όριο απόκτησής της προσαυξημένη κατά 50% (Σημειώνεται ότι το αφορολόγητο όριο για έναν άγαμο φορολογούμενο είναι 200.000 ευρώ, οπότε η αντικειμενική αξία της κατοικίας για να μη βγει σε πλειστηριασμό δε θα πρέπει να ξεπερνά τις 300.000 ευρώ).

Στην περίπτωση που  υπάρχουν και άλλα περιουσιακά στοιχεία κατά των οποίων απειλείται πλειστηριασμός ο οφειλέτης, που έχει ήδη απευθυνθεί στο Ειρηνοδικείο με τη διαδικασία αυτού του νόμου, μπορεί να ζητήσει δικαστικά την αναστολή του  και έχει μεγάλες πιθανότητες να την πετύχει μέχρι να εκδοθεί απόφαση του Ειρηνοδικείου για τη ρύθμιση των οφειλών του. Στη συνέχεια, για τα περιουσιακά του στοιχεία υπάρχει ειδική διαδικασία εκτίμησης και πρόβλεψης  κατά περίπτωση.

Ο δανειολήπτης που θα αποδείξει ότι ήταν ειλικρινή όσα δήλωσε για την περιουσιακή κατάσταση αυτού και του συζύγου, θα ακολουθήσει σωστά τα βήματα της διαδικασίας και θα είναι συνεπής στην αποπληρωμή των δόσεων   θα απαλλαγεί από όλα τα υπόλοιπα χρέη του   έναντι όλων των πιστωτών και θα είναι “λευκός” στον Τειρεσία.

Ο οφειλέτης μόνο μία φορά μπορεί να κάνει χρήση των ευνοϊκών ρυθμίσεων αυτού του νόμου και για χρέη που ανέλαβε τουλάχιστον ένα έτος πριν την αίτηση.

Σε όλη αυτήν την προσπάθεια του οφειλέτη είμαστε δίπλα του συμβουλεύοντάς τον και παρουσιάζοντάς του τον τρόπο με τον οποίο θα μπορέσει να ωφεληθεί τα μέγιστα από το νόμο αυτό κερδίζοντας ταυτόχρονα σε τρία επίπεδα: σε χρόνο, σε  μείωση χρεών καθώς και δαπανών.